Bikini: 70 jaar geleden
Atoombom
Op 2 juli 1946 ontplofte een atoombom op de Bikini-eilanden. De ontploffing was de eerste van een hele reeks proeven om de gevolgen van de atoombom te kunnen inschatten. Er werd een heel batterij (niet bemande) oorlogsschepen blootgesteld aan de ontploffing, maar ook een regiment Amerikaanse mariniers op wat verdere afstand waren proefkonijnen.
In de media werd er over het experiment vrij luchtig gedaan. De illustratie uit ‘het Nieuwsblad’ van 3 juli 1946 van huistekenaar Marc Sleen (Nero) is er een voorbeeld van.
Een wetenschapper die getuigde was van der proef vanuit een vliegtuig vertelt in de krant van 3 juli 46: ‘Eerst zag men een verblindend licht ter grootte van een speldenknop dat in de ogen brandde als een gloeiende speld. Vervolgens kon men een bliksemflits waarnemen die men meer voelde dan zag. Nadien kon men zonder gevaar zijn bril afnemen. Op dat ogenblik zag men in een witten bliksemstraal een wolk die rond en boven het doel dwarrelde. De wolk had misschien een diameter van 800 m., of wellicht nog meer. De wolk steeg en kreeg de vorm van een paddenstoel. Op een hoogte van 40.000 voet scheen een schitterend wit scherm de rookkolom te bedekken. Nu ik de ontploffing heb gezien ben ik geneigd te geloven dat alles mogelijk is’.
Maar ook toen waren er kritische geluiden. Het Laatste Nieuws van 3 juli 1946: ‘Op Trafalgar Square te Londen greep er Maandag een kleine atoombetoging plaats. Daarbij werd protest uitgebracht tegen het gebruik der atoomenergie voor oorlogsdoeleinden’.
Het Laatste Nieuws haalt ook de Fransman Albert Havet aan, die erg kritisch is in de Franse krant Franc-Tireur: ‘Waarom die herrie? Ik weet waarom. Er wordt gezegd dat de opgeschrikte wereld nu heel braafjes zal blijven, en dat uit vrees vrede zal gesloten worden. Wel, laten wij onomwonden antwoorden: een vrede waarop de vrees ten grondslag ligt, is geen vrede. Besmeurd in zijn beginsel, aangezien hij een beroep doet op lafheid’. De enige verdediging tegen de bom blijft de wereldregering’.
Uiteindelijk bleek Frankrijk het laatste westerse land dat, na heel veel protest over de hele wereld, atoomproeven stopte. Herinner u het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior dat in het Australië Auckland door twee Franse geheimagenten tot zinken werd gebracht op 10 juli 1985. De Rainbow Warrior lag klaar om deel te nemen aan protesten tegen Franse atoomproeven op Frans Polynesië. De Portugese Greenpeace-fotograaf Fernando Perreira verdronk hierbij. De Franse president Mitterand zelf had opdracht gegeven tot de aanslag, en de militairen die de aanslag hadden uitgevoerd werden in Frankrijk gedecoreerd met ‘Le Legion D’Honneur’, de hoogste Franse onderscheiding.
Badpak
‘Le bikini, une bombe anatomique’. Met die reclameslogan lanceerde winkelier Louis Rénard op 5 juli 1946, 70 jaar geleden, het eerste tweedelige badpak. Rénard had de naam en de slagzin goed gekozen. Hij was zich goed bewust van het, in die tijd, explosieve karakter van zijn modeshow, die plaats vond in een Parijs zwembad. Geen enkele mannequin was bereid het tweedelige badpak aan te trekken, uiteindelijk moest hij zijn toevlucht zoeken tot een naaktdanseres.
Toen was de Franse zakenman zijn tijd ver vooruit. Het publiek en het Vaticaan waren tegen. In Spanje, België en op Franse stranden werd de bikini verboden. Het zou nog vele jaren duren eer de bikini ingeburgerd is. Vandaag is het andere B-damespak dat beroering brengt, de boerka.
Maar als je nu ‘Bikini’ zegt, denkt iedereen aan het badpak, niemand aan de eilandgroep die voor honderden jaren onleefbaar werden gebombardeerd ...
Op 2 juli 1946 ontplofte een atoombom op de Bikini-eilanden. De ontploffing was de eerste van een hele reeks proeven om de gevolgen van de atoombom te kunnen inschatten. Er werd een heel batterij (niet bemande) oorlogsschepen blootgesteld aan de ontploffing, maar ook een regiment Amerikaanse mariniers op wat verdere afstand waren proefkonijnen.
In de media werd er over het experiment vrij luchtig gedaan. De illustratie uit ‘het Nieuwsblad’ van 3 juli 1946 van huistekenaar Marc Sleen (Nero) is er een voorbeeld van.
Een wetenschapper die getuigde was van der proef vanuit een vliegtuig vertelt in de krant van 3 juli 46: ‘Eerst zag men een verblindend licht ter grootte van een speldenknop dat in de ogen brandde als een gloeiende speld. Vervolgens kon men een bliksemflits waarnemen die men meer voelde dan zag. Nadien kon men zonder gevaar zijn bril afnemen. Op dat ogenblik zag men in een witten bliksemstraal een wolk die rond en boven het doel dwarrelde. De wolk had misschien een diameter van 800 m., of wellicht nog meer. De wolk steeg en kreeg de vorm van een paddenstoel. Op een hoogte van 40.000 voet scheen een schitterend wit scherm de rookkolom te bedekken. Nu ik de ontploffing heb gezien ben ik geneigd te geloven dat alles mogelijk is’.
Maar ook toen waren er kritische geluiden. Het Laatste Nieuws van 3 juli 1946: ‘Op Trafalgar Square te Londen greep er Maandag een kleine atoombetoging plaats. Daarbij werd protest uitgebracht tegen het gebruik der atoomenergie voor oorlogsdoeleinden’.
Het Laatste Nieuws haalt ook de Fransman Albert Havet aan, die erg kritisch is in de Franse krant Franc-Tireur: ‘Waarom die herrie? Ik weet waarom. Er wordt gezegd dat de opgeschrikte wereld nu heel braafjes zal blijven, en dat uit vrees vrede zal gesloten worden. Wel, laten wij onomwonden antwoorden: een vrede waarop de vrees ten grondslag ligt, is geen vrede. Besmeurd in zijn beginsel, aangezien hij een beroep doet op lafheid’. De enige verdediging tegen de bom blijft de wereldregering’.
Uiteindelijk bleek Frankrijk het laatste westerse land dat, na heel veel protest over de hele wereld, atoomproeven stopte. Herinner u het Greenpeace-schip de Rainbow Warrior dat in het Australië Auckland door twee Franse geheimagenten tot zinken werd gebracht op 10 juli 1985. De Rainbow Warrior lag klaar om deel te nemen aan protesten tegen Franse atoomproeven op Frans Polynesië. De Portugese Greenpeace-fotograaf Fernando Perreira verdronk hierbij. De Franse president Mitterand zelf had opdracht gegeven tot de aanslag, en de militairen die de aanslag hadden uitgevoerd werden in Frankrijk gedecoreerd met ‘Le Legion D’Honneur’, de hoogste Franse onderscheiding.
Badpak
‘Le bikini, une bombe anatomique’. Met die reclameslogan lanceerde winkelier Louis Rénard op 5 juli 1946, 70 jaar geleden, het eerste tweedelige badpak. Rénard had de naam en de slagzin goed gekozen. Hij was zich goed bewust van het, in die tijd, explosieve karakter van zijn modeshow, die plaats vond in een Parijs zwembad. Geen enkele mannequin was bereid het tweedelige badpak aan te trekken, uiteindelijk moest hij zijn toevlucht zoeken tot een naaktdanseres.
Toen was de Franse zakenman zijn tijd ver vooruit. Het publiek en het Vaticaan waren tegen. In Spanje, België en op Franse stranden werd de bikini verboden. Het zou nog vele jaren duren eer de bikini ingeburgerd is. Vandaag is het andere B-damespak dat beroering brengt, de boerka.
Maar als je nu ‘Bikini’ zegt, denkt iedereen aan het badpak, niemand aan de eilandgroep die voor honderden jaren onleefbaar werden gebombardeerd ...