Nieuwe milieuvergunningsaanvraag Pidpa - of toch niet? Pidpa trekt milieuvergunningsaanvraag terug in...
Kort overzicht van de recentste procedures
Pidpa-waterwinning in de Netevallei in Balen
De Netevallei in Balen is een valleigebied met natte weilanden, moerassen en broekbossen. De zone is sinds 1996 aangeduid als EU-habitatgebied. Habitatgebieden en Vogelrichtlijngebieden maken samen deel uit van het Natura-2000 netwerk. De bedoeling van Natura-2000 is over heel Europa een netwerk van belangrijke beschermde natuurgebieden in te richten. Europa vaardigde strenge regels uit die een degelijke bescherming van de Natura-2000 gebieden moeten garanderen.
De Grote Netevallei in Balen werd als EU-habitatgebied aangeduid wegens het talrijk voorkomen van moerassen zoals elzenbroekbossen, overgangs- en trilveen, moerasspireavegetaties en rode-lijstvissoorten zoals beekprik en kleine modderkruiper. Elzenbroekbossen zijn voor de EU prioritair te beschermen habitats waarvoor geen ingrepen kunnen worden toegelaten die ze zouden aantasten.
- 3 februari 2011: na een VALK-klacht bij de Raad van State wordt de Pidpa-waterwinningvergunning in het natuurgebied Balen-Scheps vernietigd.
- 9 januari 2012: leefmilieuminister Schauvlieghe verleent een nieuwe, bijna identieke vergunning aan Pidpa. Ook tegen deze vergunning stapt VALK naar de Raad van State.
- 24 april 2014: de Raad van State vernietigt de nieuwe milieuvergunning
- 31 augustus: start openbaar onderzoek nieuwe milieuvergunningsaanvraag waterwinning
- 9 november 2015: Pidpa trekt de milieuvergunningsaanvraag in
Pidpa-waterwinning in de Netevallei in Balen
De Netevallei in Balen is een valleigebied met natte weilanden, moerassen en broekbossen. De zone is sinds 1996 aangeduid als EU-habitatgebied. Habitatgebieden en Vogelrichtlijngebieden maken samen deel uit van het Natura-2000 netwerk. De bedoeling van Natura-2000 is over heel Europa een netwerk van belangrijke beschermde natuurgebieden in te richten. Europa vaardigde strenge regels uit die een degelijke bescherming van de Natura-2000 gebieden moeten garanderen.
De Grote Netevallei in Balen werd als EU-habitatgebied aangeduid wegens het talrijk voorkomen van moerassen zoals elzenbroekbossen, overgangs- en trilveen, moerasspireavegetaties en rode-lijstvissoorten zoals beekprik en kleine modderkruiper. Elzenbroekbossen zijn voor de EU prioritair te beschermen habitats waarvoor geen ingrepen kunnen worden toegelaten die ze zouden aantasten.
Overgangs- en trilveen zijn kletsnat en een door kwel (opstijgend grondwater) gevoed habitat van zeldzame moerasplanten dat erg gevoelig is voor verdroging.
De Pidpa-waterwinning Balen-Nete ligt centraal in de Netevallei, midden de natte zone aangeduid als Europees habitatgebied. Door de winning verdroogt de moeraszone en zeldzame moerashabitats kwijnen weg. Door verdroging kunnen landbouwers natte hooilanden omzetten in maïsakkers.
Overzicht van de verleende vergunningen
In 1997, het jaar na de aanduiding als Habitatgebied, startte Pidpa de waterwinning in de Netevallei en dit op basis van een oude, slapende vergunning.
In 2005 verleende de provincie Antwerpen aan Pidpa - dus quasi aan zichzelf - een hernieuwing van de grondwaterwinning tot 2025.
VALK ging in 2005 in beroep tegen de vergunning, waarop de Vlaamse minister van Leefmilieu in 2006 de vergunning van Pidpa beperkte tot een proefperiode van twee jaar.
Ondanks de officiële negatieve adviezen verleende minister Kris Peeters in juni 2008, bij het verstrijken van de proefvergunning, een nieuwe milieuvergunning aan Pidpa. VALK startte een procedure op bij de Raad van State. Dit rechtscollege vernietigde in februari 2011 de vergunning.
Op 9 januari 2012 ondertekende leefmilieuminister Joke Schauvlieghe een nieuwe milieuvergunning, bijna identiek aan de vernietigde vergunning.
VALK startte opnieuw een procedure bij de Raad van State, in april 2014 vernietigde de Raad de milieuvergunning wegens schending van de Europese habitatrichtlijn en het Natuurdecreet.
Na de uitspraak van de Raad van state schreven we in het VALK-tijdschrift 2 / 2014: ‘De winning ligt nu stil, maar Pidpa zal alles op alles zetten om de grondwaterwinning opnieuw vergund te krijgen. Er zijn wel enkele zaken veranderd. Bij een nieuwe vergunningsaanvraag hoort nu een MilieuEffectRapport (MER)."
Een MER vraagt uitgebreide studies van het projectgebied. Er gaat ook een MER ‘kennisgevingprocedure’ aan vooraf, waarbij derden –lees: iedereen- via het openbaar onderzoek opmerkingen kunnen geven over het ontwerp-MER.
VALK stelde in januari 2013 tijdens het openbaar onderzoek hierover een uitgebreide nota op. Heel wat van onze opmerkingen en voorstellen werden overgenomen door de cel-MER, verantwoordelijk binnen de Vlaamse administratie, in de ‘Richtlijnen’ voor het definitieve MER. Deze richtlijnen, dwingend voor de maker van het MER, geven bovenop de algemene rubrieken, de specifiek punten aan die moeten worden behandeld. Doel: een zorgvuldig en grondig MER.
In juni 2015 was het MER officieel klaar. Pidpa diende een milieuvergunningsaanvraag voor de grondwaterwinning te Balen Scheps samen met het MER in bij de provinciale dienst milieuvergunningen.
De Pidpa-waterwinning Balen-Nete ligt centraal in de Netevallei, midden de natte zone aangeduid als Europees habitatgebied. Door de winning verdroogt de moeraszone en zeldzame moerashabitats kwijnen weg. Door verdroging kunnen landbouwers natte hooilanden omzetten in maïsakkers.
Overzicht van de verleende vergunningen
In 1997, het jaar na de aanduiding als Habitatgebied, startte Pidpa de waterwinning in de Netevallei en dit op basis van een oude, slapende vergunning.
In 2005 verleende de provincie Antwerpen aan Pidpa - dus quasi aan zichzelf - een hernieuwing van de grondwaterwinning tot 2025.
VALK ging in 2005 in beroep tegen de vergunning, waarop de Vlaamse minister van Leefmilieu in 2006 de vergunning van Pidpa beperkte tot een proefperiode van twee jaar.
Ondanks de officiële negatieve adviezen verleende minister Kris Peeters in juni 2008, bij het verstrijken van de proefvergunning, een nieuwe milieuvergunning aan Pidpa. VALK startte een procedure op bij de Raad van State. Dit rechtscollege vernietigde in februari 2011 de vergunning.
Op 9 januari 2012 ondertekende leefmilieuminister Joke Schauvlieghe een nieuwe milieuvergunning, bijna identiek aan de vernietigde vergunning.
VALK startte opnieuw een procedure bij de Raad van State, in april 2014 vernietigde de Raad de milieuvergunning wegens schending van de Europese habitatrichtlijn en het Natuurdecreet.
Na de uitspraak van de Raad van state schreven we in het VALK-tijdschrift 2 / 2014: ‘De winning ligt nu stil, maar Pidpa zal alles op alles zetten om de grondwaterwinning opnieuw vergund te krijgen. Er zijn wel enkele zaken veranderd. Bij een nieuwe vergunningsaanvraag hoort nu een MilieuEffectRapport (MER)."
Een MER vraagt uitgebreide studies van het projectgebied. Er gaat ook een MER ‘kennisgevingprocedure’ aan vooraf, waarbij derden –lees: iedereen- via het openbaar onderzoek opmerkingen kunnen geven over het ontwerp-MER.
VALK stelde in januari 2013 tijdens het openbaar onderzoek hierover een uitgebreide nota op. Heel wat van onze opmerkingen en voorstellen werden overgenomen door de cel-MER, verantwoordelijk binnen de Vlaamse administratie, in de ‘Richtlijnen’ voor het definitieve MER. Deze richtlijnen, dwingend voor de maker van het MER, geven bovenop de algemene rubrieken, de specifiek punten aan die moeten worden behandeld. Doel: een zorgvuldig en grondig MER.
In juni 2015 was het MER officieel klaar. Pidpa diende een milieuvergunningsaanvraag voor de grondwaterwinning te Balen Scheps samen met het MER in bij de provinciale dienst milieuvergunningen.
Op 31 augustus 2015 startte het openbaar onderzoek in de gemeente Balen.
Uiteraard diende VALK tijdens het openbaar onderzoek een bezwaarschrift in. Het MER werd, zoals zo goed als alle andere onderzoeken in opdracht van Pidpa, opgesteld door het studiebureau Haskoning. (zie verder achteraan dit artikel een opmerking over dit studiebureau)
Deze studie, dit MER, rammelt langs alle kanten.
Het bezwaarschrift van VALK was erg uitgebreid en haalde heel wat stellingen van het MER onderuit.(het MER beslaat een 500 blz., het bewaarschrift van VALK een 125 blz.)
Kort samengevat zijn de voornaamste bezwaren/opmerkingen van VALK op het MER deze:
Milieuvergunningsaanvraag ingetrokken
Dan gebeurt er iets vreemd. Op 9 november 2015 trekt Pidpa haar milieuvergunningsaanvraag terug in. Een verklaring waarom wordt niet gegeven.
Het bezwaarschrift van VALK heeft vermoedelijk een rol gespeeld in het stopzetten van de procedure. Het bezwaarschrift maakt duidelijk dat een nieuwe milieuvergunning, haast identiek aan de 2 vorige, vernietigde vergunningen, de test van een procedure voor de Raad van State niet zou doorstaan.
Mogelijk zijn er nog andere redenen voor het stopzetten van de aanvraagprocedure. Opvallend is dat het advies van de Dienst Integraal Waterbeleid van de provincie Antwerpen erg negatief is. Dat wil heel wat zeggen, gezien de provincie Antwerpen meerderheidsaandeelhouder is van Pidpa.
Komt er een nieuwe stap van Pidpa om deze waterwinning toch vergund te krijgen? Eén van de mogelijkheden is dat het MER grondig herwerkt wordt en een nieuwe aanvraag indient. Dankzij het bezwaarschrift van VALK bij het openbaar onderzoek weet Pidpa nu waar belangrijke knelpunten zitten. Niet onbelangrijk: leefmilieuminister Schauvlieghe heeft getoond een erg gewillige dame te zijn voor bedrijven –ook in handen van overheden- die willen uitbreiden ten koste van natuur.
Uiteraard diende VALK tijdens het openbaar onderzoek een bezwaarschrift in. Het MER werd, zoals zo goed als alle andere onderzoeken in opdracht van Pidpa, opgesteld door het studiebureau Haskoning. (zie verder achteraan dit artikel een opmerking over dit studiebureau)
Deze studie, dit MER, rammelt langs alle kanten.
Het bezwaarschrift van VALK was erg uitgebreid en haalde heel wat stellingen van het MER onderuit.(het MER beslaat een 500 blz., het bewaarschrift van VALK een 125 blz.)
Kort samengevat zijn de voornaamste bezwaren/opmerkingen van VALK op het MER deze:
- Het luik ‘alternatieven’ van het MER is erg beperkt en zeer tendentieus uitgewerkt. De aangevraagde waterwinning vertegenwoordigt slechts 2,6% van het volume van de vergunde Pidpa-waterwinning in de provincie Antwerpen. Vele mogelijkheden om deze 2,6% op te vangen werden niet in het MER opgenomen; bvb: door de productie in andere winningen lichtjes te verhogen. Deze andere winningen hebben nog voldoende reserve op hun vergunde winningcapaciteit. Door waterbesparende maatregelen daalt het drinkwatergebruik jaarlijks lichtjes.
- Het MER bevat foute en verouderde gegevens (sommige metingen van het MER werden 15 jaar geleden uitgevoerd), een deel ervan werd zelfs voorgesteld als ‘recente meetgegevens’.
- De verdroging wordt redelijk correct ingeschat (verdroging in een zone van 200 ha schommelend tussen -10 en -75 cm) maar de effecten worden geminimaliseerd. De verdroging heeft sterk negatieve effecten op de moerasvegetaties en de ermee verbonden fauna.
- De voor Europa noodzakelijke uitbreidingen van zeldzame habitats worden in het MER doorgeschoven naar zones buiten de waterwinning, vaak nog op plaatsen waar die uitbreiding onmogelijk te realiseren is.
- Het effect van kwel -opstijgend grondwater, kenmerkend fenomeen in natte natuurgebieden met zeldzame vegetaties en sleutelfactor voor het behoud van de door Europa beschermde moerashabitats- wordt geminimaliseerd. Kwel vermindert sterk door het opstarten van een grondwaterwinning.
- Het negatief effect van het irrigeren met kanaalwater (kalkrijk en o.a. veel hoger nitraatgehalte) om te bufferen tegen de verdroging wordt genegeerd.
- Er werden geen milderende maatregelen opgenomen om negatieve effecten tegen te gaan, dit nochtans verplicht...
Milieuvergunningsaanvraag ingetrokken
Dan gebeurt er iets vreemd. Op 9 november 2015 trekt Pidpa haar milieuvergunningsaanvraag terug in. Een verklaring waarom wordt niet gegeven.
Het bezwaarschrift van VALK heeft vermoedelijk een rol gespeeld in het stopzetten van de procedure. Het bezwaarschrift maakt duidelijk dat een nieuwe milieuvergunning, haast identiek aan de 2 vorige, vernietigde vergunningen, de test van een procedure voor de Raad van State niet zou doorstaan.
Mogelijk zijn er nog andere redenen voor het stopzetten van de aanvraagprocedure. Opvallend is dat het advies van de Dienst Integraal Waterbeleid van de provincie Antwerpen erg negatief is. Dat wil heel wat zeggen, gezien de provincie Antwerpen meerderheidsaandeelhouder is van Pidpa.
Komt er een nieuwe stap van Pidpa om deze waterwinning toch vergund te krijgen? Eén van de mogelijkheden is dat het MER grondig herwerkt wordt en een nieuwe aanvraag indient. Dankzij het bezwaarschrift van VALK bij het openbaar onderzoek weet Pidpa nu waar belangrijke knelpunten zitten. Niet onbelangrijk: leefmilieuminister Schauvlieghe heeft getoond een erg gewillige dame te zijn voor bedrijven –ook in handen van overheden- die willen uitbreiden ten koste van natuur.