Wat is natuur waard
Wat is natuur waard? In onze maatschappij telt alleen dat waar je een bedrag kan opplakken. In het leven zijn het net de mooiste dingen die je niet in een geldwaarde kan uitdrukken.
Maar wetenschappers weten ons toch nog vaak te verassen. Natuur is heel goed in geld uit te drukken, als je er de juiste techniek voor ontwikkeld.
Maar wetenschappers weten ons toch nog vaak te verassen. Natuur is heel goed in geld uit te drukken, als je er de juiste techniek voor ontwikkeld.
Neushoorn-hoorn meer dan goud waard
De waarde van de hoorn van een neushoorn blijft stijgen en is inmiddels zijn gewicht meer dan goud waard. Eindgebruikers betalen tussen de 60 en 100.000 dollar per kilo. China en Vietnam zijn de belangrijkste afnemers, en door welvaartsgroei in die landen neemt de vraag toe.
In Zuidelijk Afrika leeft 80% van de Afrikaanse neushoorns, en er wordt duchtig gestroopt op het ‘wandeland goud’. Elke dag sterven er 3 neushoorns.
In het Krugerpark in Zuid-Afrika doodden stropers in 2016 een 662 neushoorns. Dat is, dank zij toenemende bewaking, een fikse verbetering, in 2015 werden 826 verminkte karkassen gevonden.
Parkbeheerders proberen hun bewakingstechnieken te verbeteren. Eén van de beloftvolle initiatieven is het inzetten van drones met camera’s die ‘verdachte bewegingen’ detecteren. Dat kunnen stropers zijn, maar de software waarmee de camera’s uitgerust worden, kan nog meer.
Aan de hand van vluchtgedrag van de talrijke hoefdieren op de savanne, zoals impala’s, gnoes en zebra’s, kan worden voorspeld waar stropers actief zijn.
Er is een verschil in vluchtgedrag al naargelang het gevaar. Leeuwen jagen vanuit een hinderlaag, wilde honden moeten het hebben van een lange achtervolging. Predatoren veroorzaken een ander vluchtgedrag dan stropers die op zoek zijn naar een prooi en niet weten waar die zich ophoudt. Die lopen meestal in een rechte lijn waardoor de verstoorde dieren langzaam als in een golf meebeweegt.
Dat zou zelfs vanuit satellieten kunnen gevolgd worden, is het idee. Satellieten kunnen aan de hand van de warmtestralen van de vluchtende kuddes het vluchtgedrag registreren en software kan dan analyseren wat de vermoedelijke oorzaak is. Daarop kan een patrouille parkwachters uitgestuurd worden. Astronomen , biologen en parkbeheerders werken het project uit.
De waarde van de hoorn van een neushoorn blijft stijgen en is inmiddels zijn gewicht meer dan goud waard. Eindgebruikers betalen tussen de 60 en 100.000 dollar per kilo. China en Vietnam zijn de belangrijkste afnemers, en door welvaartsgroei in die landen neemt de vraag toe.
In Zuidelijk Afrika leeft 80% van de Afrikaanse neushoorns, en er wordt duchtig gestroopt op het ‘wandeland goud’. Elke dag sterven er 3 neushoorns.
In het Krugerpark in Zuid-Afrika doodden stropers in 2016 een 662 neushoorns. Dat is, dank zij toenemende bewaking, een fikse verbetering, in 2015 werden 826 verminkte karkassen gevonden.
Parkbeheerders proberen hun bewakingstechnieken te verbeteren. Eén van de beloftvolle initiatieven is het inzetten van drones met camera’s die ‘verdachte bewegingen’ detecteren. Dat kunnen stropers zijn, maar de software waarmee de camera’s uitgerust worden, kan nog meer.
Aan de hand van vluchtgedrag van de talrijke hoefdieren op de savanne, zoals impala’s, gnoes en zebra’s, kan worden voorspeld waar stropers actief zijn.
Er is een verschil in vluchtgedrag al naargelang het gevaar. Leeuwen jagen vanuit een hinderlaag, wilde honden moeten het hebben van een lange achtervolging. Predatoren veroorzaken een ander vluchtgedrag dan stropers die op zoek zijn naar een prooi en niet weten waar die zich ophoudt. Die lopen meestal in een rechte lijn waardoor de verstoorde dieren langzaam als in een golf meebeweegt.
Dat zou zelfs vanuit satellieten kunnen gevolgd worden, is het idee. Satellieten kunnen aan de hand van de warmtestralen van de vluchtende kuddes het vluchtgedrag registreren en software kan dan analyseren wat de vermoedelijke oorzaak is. Daarop kan een patrouille parkwachters uitgestuurd worden. Astronomen , biologen en parkbeheerders werken het project uit.
Waarde van plantenbestuivers
Onderzoek van de universiteit van Mons en Gembloux wees uit dat de toegevoegde waarde van bestuivers in ons land jaarlijks 251,6 miljoen euro bedraagt. Dit komt neer op 11,1% van de totale Belgische landbouwproductie.
De bestuiving is niet voor elke provincie even belangrijk. Graanvelden bijvoorbeeld zijn windbestuivers en kunnen zonder insecten. Maar de provincie Limburg, met zijn fruitteelt, kan niet zonder: de economische waarde van bloembezoekende insecten als bestuivers werd op 108 miljoen euro berekend.
Wereldwijd is 75% van de gecultiveerde plantensoorten in mindere of meerdere mate afhankelijk van bestuivers voor vruchten of zaadproductie. Het onderzoek wijst ook op enkele pistes om insecten te helpen, zoals de aanleg van bloemenweides en het natuurvriendelijker maken van de gangbare landbouwmethodes. De berekende cijfers maken duidelijk dat zeker ook de landbouwsector daarbij te winnen heeft.
Onderzoek van de universiteit van Mons en Gembloux wees uit dat de toegevoegde waarde van bestuivers in ons land jaarlijks 251,6 miljoen euro bedraagt. Dit komt neer op 11,1% van de totale Belgische landbouwproductie.
De bestuiving is niet voor elke provincie even belangrijk. Graanvelden bijvoorbeeld zijn windbestuivers en kunnen zonder insecten. Maar de provincie Limburg, met zijn fruitteelt, kan niet zonder: de economische waarde van bloembezoekende insecten als bestuivers werd op 108 miljoen euro berekend.
Wereldwijd is 75% van de gecultiveerde plantensoorten in mindere of meerdere mate afhankelijk van bestuivers voor vruchten of zaadproductie. Het onderzoek wijst ook op enkele pistes om insecten te helpen, zoals de aanleg van bloemenweides en het natuurvriendelijker maken van de gangbare landbouwmethodes. De berekende cijfers maken duidelijk dat zeker ook de landbouwsector daarbij te winnen heeft.
Truffels in prijs gestegen
Truffels komen enkel in het wild voor, ze kunnen niet gekweekt worden. Truffels zijn dan ook nog eens moeilijk te vinden, ze moeten de juiste biotoop en boomsoorten meehebben en groeien ondergronds. Eekhoorns zijn de belangrijkste verspreiders van truffels. Ze ruiken ze , graven ze op en eten ze. De passage van de zwamsporen door het spijsverteringskanaal van eekhoorns bevordert de kieming van de sporen.
Truffels worden opgespoord met varkens of honden. Met varkens loop je risico, want ze lusten die truffels ook, en ze beschadigen het mycelium. Dat heb je niet met honden, daarom worden nu vooral honden gebruikt voor de truffeljacht. In Italië is het gebruik van varkens zelfs verboden sinds 1985.
Italië is het land met de belangrijkste truffeloogst. Er zijn ongeveer een 200.000 truffeljagers. Een bekend Italiaans gerecht met truffels is tagliolini, een soort dikke spaghetti met geschaafde witte truffel bovenop.
De zeer droge zomer dit jaar, die zich ook in Italië zeer sterk liet voelen, weerspiegelt zich in de truffeloogst. Er zijn er maar weinig van. De prijs van truffels ging door het dak. Ze kosten nu 6000 euro de kilo. Het record van 2012, 5000 euro de kilo, is daarmede gebroken.
Wat is de waarde van natuur? (INBO-nieuwsbrief 2/3/017)
Er is vaak discussie over wat nu de waarde van natuur is, met argumenten als “deze waarde mag je niet in geld uitdrukken” tot “om impact te hebben moet je de taal van het geld spreken”. Recent onderzoek van het INBO biedt een uitweg.
De natuur heeft vele waarden tegelijk: economisch, ecologisch, sociaal,... Welke waarden gebruikt worden in discussies, hangt af van wie ze beoordeelt en welke methodes worden gebruikt. Bij een beoordeling spelen vaak uiteenlopende overwegingen mee: tewerkstelling, winst, erfgoed, cultuur, sociale rechtvaardigheid, gezondheid, ecologische impact enz. Alleen gebeurt dit zelden expliciet en transparant. Ook meet men waarden vaak met ongeschikte methodes: erfgoedwaarde uitdrukken in euro’s is bijvoorbeeld net zo absurd als economische winst tellen in aantallen vogels.
Meervoudige waardering kan hier uitkomst bieden. Een voorbeeld illustreert hoe dit in de praktijk werkt. Voor de inrichting van de Maarkebeekvallei beschreven en rangschikten lokale belanghebbenden in twee workshops eerst een diverse set ‘waarden’ zoals de verbindingsfunctie, zeldzame habitats, veilig inkomen voor landbouwers, wonen in de vallei, enz. Ontwerpbureaus ‘Fris In Het Landschap’ en ‘Cluster’ organiseerden daarop in opdracht van de Provincie Oost-Vlaanderen ontwerpateliers per deelgebied. Deze plannen werden daarna terug getoetst door de belanghebbenden: "Welke van ‘onze’ waarden stijgen/dalen in de rangschikking, voor wie zijn de baten/kosten van dit scenario?"
Op die manier worden zowel economische, ecologische als sociale waarden transparant meegenomen in een plan of beslissing Op basis van de toets in de Maarkebeek kunnen de ontwerpen nu worden bijgestuurd en kunnen de uiteindelijke inrichtingsplannen leiden tot een multifunctioneel landschap. Uit de diverse studies die op het INBO en elders lopen, blijkt dat sectoren of belanghebbenden die in principe concurreren om de open ruimte, uiteindelijk dichter bij elkaar blijken te staan dan men zou vermoeden. Bij een goed uitgevoerde meervoudige waardering gaat het dus niet enkel om het ‘waarderen’ op zich, maar kan de methode tegelijk draagvlak en consensus bevorderen.
Het wetenschappelijk onderzoek naar meervoudige waardering door het INBO reikt methodes aan die meervoudige waarden onderbouwd kunnen integreren in beslissingen. En dit kan op een transparante, rechtvaardige en ook vrij eenvoudige wijze. Want hoe elegant ook, beslissingen op basis van enkel een zeldzame soort of een mooi euro-cijfer zijn zelden duurzaam of realistisch.
Sander Jacobs
Meer lezen? zie special issue in het tijdschrift ‘Ecosystem services’
Truffels komen enkel in het wild voor, ze kunnen niet gekweekt worden. Truffels zijn dan ook nog eens moeilijk te vinden, ze moeten de juiste biotoop en boomsoorten meehebben en groeien ondergronds. Eekhoorns zijn de belangrijkste verspreiders van truffels. Ze ruiken ze , graven ze op en eten ze. De passage van de zwamsporen door het spijsverteringskanaal van eekhoorns bevordert de kieming van de sporen.
Truffels worden opgespoord met varkens of honden. Met varkens loop je risico, want ze lusten die truffels ook, en ze beschadigen het mycelium. Dat heb je niet met honden, daarom worden nu vooral honden gebruikt voor de truffeljacht. In Italië is het gebruik van varkens zelfs verboden sinds 1985.
Italië is het land met de belangrijkste truffeloogst. Er zijn ongeveer een 200.000 truffeljagers. Een bekend Italiaans gerecht met truffels is tagliolini, een soort dikke spaghetti met geschaafde witte truffel bovenop.
De zeer droge zomer dit jaar, die zich ook in Italië zeer sterk liet voelen, weerspiegelt zich in de truffeloogst. Er zijn er maar weinig van. De prijs van truffels ging door het dak. Ze kosten nu 6000 euro de kilo. Het record van 2012, 5000 euro de kilo, is daarmede gebroken.
Wat is de waarde van natuur? (INBO-nieuwsbrief 2/3/017)
Er is vaak discussie over wat nu de waarde van natuur is, met argumenten als “deze waarde mag je niet in geld uitdrukken” tot “om impact te hebben moet je de taal van het geld spreken”. Recent onderzoek van het INBO biedt een uitweg.
De natuur heeft vele waarden tegelijk: economisch, ecologisch, sociaal,... Welke waarden gebruikt worden in discussies, hangt af van wie ze beoordeelt en welke methodes worden gebruikt. Bij een beoordeling spelen vaak uiteenlopende overwegingen mee: tewerkstelling, winst, erfgoed, cultuur, sociale rechtvaardigheid, gezondheid, ecologische impact enz. Alleen gebeurt dit zelden expliciet en transparant. Ook meet men waarden vaak met ongeschikte methodes: erfgoedwaarde uitdrukken in euro’s is bijvoorbeeld net zo absurd als economische winst tellen in aantallen vogels.
Meervoudige waardering kan hier uitkomst bieden. Een voorbeeld illustreert hoe dit in de praktijk werkt. Voor de inrichting van de Maarkebeekvallei beschreven en rangschikten lokale belanghebbenden in twee workshops eerst een diverse set ‘waarden’ zoals de verbindingsfunctie, zeldzame habitats, veilig inkomen voor landbouwers, wonen in de vallei, enz. Ontwerpbureaus ‘Fris In Het Landschap’ en ‘Cluster’ organiseerden daarop in opdracht van de Provincie Oost-Vlaanderen ontwerpateliers per deelgebied. Deze plannen werden daarna terug getoetst door de belanghebbenden: "Welke van ‘onze’ waarden stijgen/dalen in de rangschikking, voor wie zijn de baten/kosten van dit scenario?"
Op die manier worden zowel economische, ecologische als sociale waarden transparant meegenomen in een plan of beslissing Op basis van de toets in de Maarkebeek kunnen de ontwerpen nu worden bijgestuurd en kunnen de uiteindelijke inrichtingsplannen leiden tot een multifunctioneel landschap. Uit de diverse studies die op het INBO en elders lopen, blijkt dat sectoren of belanghebbenden die in principe concurreren om de open ruimte, uiteindelijk dichter bij elkaar blijken te staan dan men zou vermoeden. Bij een goed uitgevoerde meervoudige waardering gaat het dus niet enkel om het ‘waarderen’ op zich, maar kan de methode tegelijk draagvlak en consensus bevorderen.
Het wetenschappelijk onderzoek naar meervoudige waardering door het INBO reikt methodes aan die meervoudige waarden onderbouwd kunnen integreren in beslissingen. En dit kan op een transparante, rechtvaardige en ook vrij eenvoudige wijze. Want hoe elegant ook, beslissingen op basis van enkel een zeldzame soort of een mooi euro-cijfer zijn zelden duurzaam of realistisch.
Sander Jacobs
Meer lezen? zie special issue in het tijdschrift ‘Ecosystem services’