Plastieken zakken (deel 2)
Het loopt al jaren de spuigaten uit met het plastic-afval. Land en zee worden er mee overspoeld. Er is maar één oplossing, en dat is het probleem aanpakken aan de bron. De verpakkingsindustrie. Maar dat ligt politiek gevoelig.
De wetenschap levert inmiddels meer en meer informatie die ons zouden moeten besluiten een stevige rem te zetten op de plastic-verpakkingsindustrie.
98 plastic zakjes per jaar per Belg
Dat is wat we jaarlijks verbruiken aan plastic zakjes. Goed voor een gezamelijke afvalberg van een miljard wegwerpzakjes per jaar. De gemiddelde gebruiksduur is 20 minuten, maar het kan wel 100 jaar duren voor zo’n zakjes in het milieu afgebroken zijn
De wetenschap levert inmiddels meer en meer informatie die ons zouden moeten besluiten een stevige rem te zetten op de plastic-verpakkingsindustrie.
98 plastic zakjes per jaar per Belg
Dat is wat we jaarlijks verbruiken aan plastic zakjes. Goed voor een gezamelijke afvalberg van een miljard wegwerpzakjes per jaar. De gemiddelde gebruiksduur is 20 minuten, maar het kan wel 100 jaar duren voor zo’n zakjes in het milieu afgebroken zijn
Zwerfvuil doodt koeien.
Elke dag sterven in Vlaanderen gemiddeld zes koeien nadat ze stukjes blik hebben opgegeten. Dat blijkt uit een studie van een masterstudent economie van de universiteit Wageningen in opdracht van de milieuorganisatie recycling Netwerk Benelux.
De 145 ondervraagde Vlaamse veehouders gavan aan dat de voorbije vijf jaar een 381 van hun dieren ziek werden als gevolg van stukjes blik in hun maag. Van die dieren overleden er 165. Doorgetrokken naar heel Vlaanderen zijn dat jaarlijks 2000 tot 2500 koeien die aan zwerfafval sterven.
Koeien zijn er erg gevoelig voor omdat ze hun eten zo binnen schrokken. In de maag wordt toch nog alles herkauwd. Paarden zijn geen herkauwers en kauwen eerst alles fijn voor ze het opslikken.
Sinds deze cijfers bekend zijn, wil ook de Boerenbond actie tegen wegwerpafval, en is voorstander van statiegeld op drankverpakkingen.
86 miljoen ton
Dat is het geschatte aantal plasticafval dat in 2016 in onze zeeën en oceanen dreef. Elk jaar komt er vijf tot twaalf miljoen ton bij. Als de aangroei zo doorgaat, becijferden onderzoekers, dan zit er binnen dertig jaar meer plastic dan vis in de oceanen.
Professor Colin Janssen van de UGent, die meewerkte aan een actieplan om afval in de Noordzee te vermijden in opdracht van staatssecreatris voor de Noordzee Philippe De Backer: ‘Het is een tikkende tijdbom, maar we weten niet wanneer die gaat ontploffen. Het heeft gevolgen voor het ecosysteem en op lange termijn ook voor onze gezondheid. Ik ben hier zeer bezorgd over’.
Het plastic in de Noordzee wordt geschat op 3.875 stukken drijvend afval per vierkante kilometer zeee en 3.125 stukje splasticafval per vierkante kilometer Noordzeebodem. Het aantal stukjes micro-plastics dat in de bodem zit wordt geschat op 330 deeltjes per kilo zeebodem.
De helft van de aangespoelde stormvogels uit de Noordzee heeft plastics in hun maag.
Elke dag sterven in Vlaanderen gemiddeld zes koeien nadat ze stukjes blik hebben opgegeten. Dat blijkt uit een studie van een masterstudent economie van de universiteit Wageningen in opdracht van de milieuorganisatie recycling Netwerk Benelux.
De 145 ondervraagde Vlaamse veehouders gavan aan dat de voorbije vijf jaar een 381 van hun dieren ziek werden als gevolg van stukjes blik in hun maag. Van die dieren overleden er 165. Doorgetrokken naar heel Vlaanderen zijn dat jaarlijks 2000 tot 2500 koeien die aan zwerfafval sterven.
Koeien zijn er erg gevoelig voor omdat ze hun eten zo binnen schrokken. In de maag wordt toch nog alles herkauwd. Paarden zijn geen herkauwers en kauwen eerst alles fijn voor ze het opslikken.
Sinds deze cijfers bekend zijn, wil ook de Boerenbond actie tegen wegwerpafval, en is voorstander van statiegeld op drankverpakkingen.
86 miljoen ton
Dat is het geschatte aantal plasticafval dat in 2016 in onze zeeën en oceanen dreef. Elk jaar komt er vijf tot twaalf miljoen ton bij. Als de aangroei zo doorgaat, becijferden onderzoekers, dan zit er binnen dertig jaar meer plastic dan vis in de oceanen.
Professor Colin Janssen van de UGent, die meewerkte aan een actieplan om afval in de Noordzee te vermijden in opdracht van staatssecreatris voor de Noordzee Philippe De Backer: ‘Het is een tikkende tijdbom, maar we weten niet wanneer die gaat ontploffen. Het heeft gevolgen voor het ecosysteem en op lange termijn ook voor onze gezondheid. Ik ben hier zeer bezorgd over’.
Het plastic in de Noordzee wordt geschat op 3.875 stukken drijvend afval per vierkante kilometer zeee en 3.125 stukje splasticafval per vierkante kilometer Noordzeebodem. Het aantal stukjes micro-plastics dat in de bodem zit wordt geschat op 330 deeltjes per kilo zeebodem.
De helft van de aangespoelde stormvogels uit de Noordzee heeft plastics in hun maag.
Plasticafval in zee tast koraalriffen aan
De hoeveelheid plasticafval dat in alle zeeën ronddobbert is gigantisch. En elk jaar komt daar minstens vijf miljard kilogram bij, volgens voorzichtige schattingen.
Koraalriffen vangen veel plastic. Wetenschappers schatten dat ruim elf miljard plastic voorwerpen tussen het koraal vastgehaakt zit. Als landen rond de Stille Oceaan zoals nu doorgaan met het dumpen van plastic in zee, dan zal tegen 2025 ruim vijftien miljard kilo plastic op riffen zijn vastgelopen.
De riffen in de buurt van Indonesië zijn het smerigst, de Australische riffen het schoonst.
Dat plastic verhoogt de kans op ziektes van het koraal, want plastics zijn voedingsbodems voor o.a. bacteriën. Plastics bezorgen koralen een twintigvoudig verhoogd risico op ziekte.
Sommige soorten koraal zijn kwetsbaarder voor plastic afval, zoals het sterk vertakte hertshoornkoraal.
De hoeveelheid plasticafval dat in alle zeeën ronddobbert is gigantisch. En elk jaar komt daar minstens vijf miljard kilogram bij, volgens voorzichtige schattingen.
Koraalriffen vangen veel plastic. Wetenschappers schatten dat ruim elf miljard plastic voorwerpen tussen het koraal vastgehaakt zit. Als landen rond de Stille Oceaan zoals nu doorgaan met het dumpen van plastic in zee, dan zal tegen 2025 ruim vijftien miljard kilo plastic op riffen zijn vastgelopen.
De riffen in de buurt van Indonesië zijn het smerigst, de Australische riffen het schoonst.
Dat plastic verhoogt de kans op ziektes van het koraal, want plastics zijn voedingsbodems voor o.a. bacteriën. Plastics bezorgen koralen een twintigvoudig verhoogd risico op ziekte.
Sommige soorten koraal zijn kwetsbaarder voor plastic afval, zoals het sterk vertakte hertshoornkoraal.
Afvalpreventie
Inmiddels worden er schuchtere maar verdienstelijke pogingen gedaan om plastics te mijden.
Britse supermarktketen bant plastic
Iceland is een Britse supermarktketen met een negenhonderd vestingen in het land. Het verkoopt vooral diepvriesproducten. De directeur van Iceland, Richard Walker, is een duurzaamheidsfan. En dat straalt af op zijn winkelketen. Eerder al werden alle kunstmatige smaak- en kleurstoffen verbannen uit de huismerkproducten. Daar komt nu een verbod om de huismerken in plastic te verpakken bovenop.
‘Er is echt geen excuus meer voor de overvloeidige verpakking die zinloze afval veroorzaakt en het milieu verpest. Ik hoop dat andere ketens ons voorbeeld zullen volgen’ zegt Walker. De plastic verpakkingen worden vervangen door alternatieven van papier en karton.
Britten onder de indruk van natuurdocumentaire
Televisie-icoon David Attenborough confronteerde miljoenen mensen in de natuurdocumentaire Blue planet II met de rampzalige gevolgen van plastic afval in zee. Reuzenschildpadden, zeevogels en walvissen verstrikt in plastic-afval, de beelden van de laatste film uit de serie scoorden effect.
Milieuminister Michael Gove beloofde het invoeren van statiegeld ‘te onderzoeken’. Koffieketen Starbucks laat klanten extra betalen voor wegwerpbekertjes. De populistische krant The Daily Mail startte een campagne voor afvalpreventie. Zelfs Buckinham palace doet mee: ze bande plastic rietjes.
Glastonbury voert plastic flessen-verbod in
Het Britse muziekfestival Glastonbury bant de plastic flessen op zijn festivalterrein. Het besluit werd in februari door de organisatoren genomen, maar gaat in de praktijk in 2019 in. 2018 is een sabbat-jaar en is er geen festival. In 2019 willen ze het festival een meer ecologisch verantwoorde richting doen uitgaan. Op vorige edities werd daar al mee geëxperimenteerd.
Mechelen wil statiegeld op drankverpakkingen
De stad Mechelen trad begin maart toe tot de Statiegeldalliantie. De gemeenteraad keurde het besluit goed.
De Statiegeldalliantie is een Vlaams-Nederlandse samenwerking van middenveldorganisaties en gemeenten die statiegeld wil invoeren op drankverpakkingen.
In maart waren er al een 88 verenigingen en gemeentes bij aangesloten en de organisatie groeit nog altijd. Lid zijn o.a. Brugge, Sint Niklaas, Beveren en nu ook Mechelen. Evenals het Algemeen Boerensyndicaat, Test-Aankoop en de groene energieproducent Ecopower. De organisatie oefent druk op de politiek om statiegeld in te voeren op drankverpakkingen.
VVSG wil statiegeld
De vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten wijst verpakkingsproducenten met de vinger. ‘Consumenten worden door al die waardeloze wegwerpverpakkingen onbewust aangezet om wegwerpgedrag te vertonen’ zegt Christof Delatter, die het afvalbeleid van de VVSG coördineert. Ook de VVSG gaat resoluut voor statiegeld. ‘De gemeenten dragen dagelijks de opruimkosten van de wegwerpcultuur die de industrie stimuleert. Zij moeten dringend mee de kosten helpen dragen Via statiegeld of op een andere manier. Ze mogen zelf ook de straten komen vegen’ zegt Delatter.
Brussel: verbod op plastic zakken wordt mogelijk uitgebreid.
Het Brusselse gewest voerde een verbod in op plastic-wegwerpzakken. De maatregel past in de doelstelling van het Brusselse gewest om de ‘zero afval-doelstelling’ te realiseren. Op overtredingen staat een boete die gaat van 50 naar 10.000 euro.
De Brusselse bevolking heeft positief gereageerd op het verbod. Het wordt volop ondersteund door het burgerinitiatief What About waste, dat actie voert tegen niet-recycleerbaar afval. Brussel wil nu ook een verbod voor plastic rietjes invoeren. Ze gaat daarvoor praten met een grote fastfoodketen. Enkele Brusselse horecazaken hebben al op eigen initiatief deze plastic rietjes gebannen.
De Plastic Soup Surfer.
Merijn Tinga is een Nederlandse bioloog-kunstenaar. En fervent surfer. Hij ergerde zich dood aan al het plastic afval dat hij al surfend tegenkwam. Merijn verzamelde plasticafval langs de Nederlandse stranden, vermaalde het, en versmolt het tot een surfplank. ‘Met een strijkijzer’ lichtte hij toe. De Plastic Soup Surfer was geboren. Met zijn zelfgebouwde surfboard van gerecycleerde plastics surft hij Europese kusten en rivieren af. In gedocumenteerde stunts drukt hij de mensen met hun neus op de plastic troep in de rivieren en oceanen. Met succes. Alleen al in Nederland verzamelde hij 60.000 handtekeningen en Tinga’s ‘call to action’ veroverde een plaatsje op de agenda van de Nederlandse tweede kamer.
En de verpakkingsindustrie ?
Daar valt nog steeds niets mee aan te vangen. Als oplossing stelde ze voor om de pmd-zak uit te breiden tot meer soorten plastics die ze zal proberen te recycleren. Van afvalpreventie en de daarvoor geschikte maatregelen zoals statiegeld moet ze niet weten.
De industrie wijst op een nodige mentaliteitswijziging bij de groep mensen die hun blikjes en flesjes op straat gooien. ‘Als ik een snelheidsboete krijg ga ik toch ook niet aankloppen bij Mercedes omdat mijn wagen sneller dan 120 km per uur kan rijden’ zegt Hans Cardyn, woordvoerder van Comeos, de Belgische federatie van Handel en diensten. Meer sensibilisering, zichtbare vuilnisbakken en strengere straffen zijn volgens de industrie de oplossing.
‘Alleen hard beleid zet zoden aan de dijk’ herhaalt professor Colin Janssen. ‘We hebben niet genoeg tijd om te wachten op de industrie. Nu gebruiken we plastic vaak één keer voor 15 minuten om dan weg te gooien. Dat is volledig tegen de principes van een circulaire economie. Landen waar de overheid duidelijke regels oplegt of plastic zakjes verbiedt, boeken meer winst’.
Britse supermarktketen bant plastic
Iceland is een Britse supermarktketen met een negenhonderd vestingen in het land. Het verkoopt vooral diepvriesproducten. De directeur van Iceland, Richard Walker, is een duurzaamheidsfan. En dat straalt af op zijn winkelketen. Eerder al werden alle kunstmatige smaak- en kleurstoffen verbannen uit de huismerkproducten. Daar komt nu een verbod om de huismerken in plastic te verpakken bovenop.
‘Er is echt geen excuus meer voor de overvloeidige verpakking die zinloze afval veroorzaakt en het milieu verpest. Ik hoop dat andere ketens ons voorbeeld zullen volgen’ zegt Walker. De plastic verpakkingen worden vervangen door alternatieven van papier en karton.
Britten onder de indruk van natuurdocumentaire
Televisie-icoon David Attenborough confronteerde miljoenen mensen in de natuurdocumentaire Blue planet II met de rampzalige gevolgen van plastic afval in zee. Reuzenschildpadden, zeevogels en walvissen verstrikt in plastic-afval, de beelden van de laatste film uit de serie scoorden effect.
Milieuminister Michael Gove beloofde het invoeren van statiegeld ‘te onderzoeken’. Koffieketen Starbucks laat klanten extra betalen voor wegwerpbekertjes. De populistische krant The Daily Mail startte een campagne voor afvalpreventie. Zelfs Buckinham palace doet mee: ze bande plastic rietjes.
Glastonbury voert plastic flessen-verbod in
Het Britse muziekfestival Glastonbury bant de plastic flessen op zijn festivalterrein. Het besluit werd in februari door de organisatoren genomen, maar gaat in de praktijk in 2019 in. 2018 is een sabbat-jaar en is er geen festival. In 2019 willen ze het festival een meer ecologisch verantwoorde richting doen uitgaan. Op vorige edities werd daar al mee geëxperimenteerd.
Mechelen wil statiegeld op drankverpakkingen
De stad Mechelen trad begin maart toe tot de Statiegeldalliantie. De gemeenteraad keurde het besluit goed.
De Statiegeldalliantie is een Vlaams-Nederlandse samenwerking van middenveldorganisaties en gemeenten die statiegeld wil invoeren op drankverpakkingen.
In maart waren er al een 88 verenigingen en gemeentes bij aangesloten en de organisatie groeit nog altijd. Lid zijn o.a. Brugge, Sint Niklaas, Beveren en nu ook Mechelen. Evenals het Algemeen Boerensyndicaat, Test-Aankoop en de groene energieproducent Ecopower. De organisatie oefent druk op de politiek om statiegeld in te voeren op drankverpakkingen.
VVSG wil statiegeld
De vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten wijst verpakkingsproducenten met de vinger. ‘Consumenten worden door al die waardeloze wegwerpverpakkingen onbewust aangezet om wegwerpgedrag te vertonen’ zegt Christof Delatter, die het afvalbeleid van de VVSG coördineert. Ook de VVSG gaat resoluut voor statiegeld. ‘De gemeenten dragen dagelijks de opruimkosten van de wegwerpcultuur die de industrie stimuleert. Zij moeten dringend mee de kosten helpen dragen Via statiegeld of op een andere manier. Ze mogen zelf ook de straten komen vegen’ zegt Delatter.
Brussel: verbod op plastic zakken wordt mogelijk uitgebreid.
Het Brusselse gewest voerde een verbod in op plastic-wegwerpzakken. De maatregel past in de doelstelling van het Brusselse gewest om de ‘zero afval-doelstelling’ te realiseren. Op overtredingen staat een boete die gaat van 50 naar 10.000 euro.
De Brusselse bevolking heeft positief gereageerd op het verbod. Het wordt volop ondersteund door het burgerinitiatief What About waste, dat actie voert tegen niet-recycleerbaar afval. Brussel wil nu ook een verbod voor plastic rietjes invoeren. Ze gaat daarvoor praten met een grote fastfoodketen. Enkele Brusselse horecazaken hebben al op eigen initiatief deze plastic rietjes gebannen.
De Plastic Soup Surfer.
Merijn Tinga is een Nederlandse bioloog-kunstenaar. En fervent surfer. Hij ergerde zich dood aan al het plastic afval dat hij al surfend tegenkwam. Merijn verzamelde plasticafval langs de Nederlandse stranden, vermaalde het, en versmolt het tot een surfplank. ‘Met een strijkijzer’ lichtte hij toe. De Plastic Soup Surfer was geboren. Met zijn zelfgebouwde surfboard van gerecycleerde plastics surft hij Europese kusten en rivieren af. In gedocumenteerde stunts drukt hij de mensen met hun neus op de plastic troep in de rivieren en oceanen. Met succes. Alleen al in Nederland verzamelde hij 60.000 handtekeningen en Tinga’s ‘call to action’ veroverde een plaatsje op de agenda van de Nederlandse tweede kamer.
En de verpakkingsindustrie ?
Daar valt nog steeds niets mee aan te vangen. Als oplossing stelde ze voor om de pmd-zak uit te breiden tot meer soorten plastics die ze zal proberen te recycleren. Van afvalpreventie en de daarvoor geschikte maatregelen zoals statiegeld moet ze niet weten.
De industrie wijst op een nodige mentaliteitswijziging bij de groep mensen die hun blikjes en flesjes op straat gooien. ‘Als ik een snelheidsboete krijg ga ik toch ook niet aankloppen bij Mercedes omdat mijn wagen sneller dan 120 km per uur kan rijden’ zegt Hans Cardyn, woordvoerder van Comeos, de Belgische federatie van Handel en diensten. Meer sensibilisering, zichtbare vuilnisbakken en strengere straffen zijn volgens de industrie de oplossing.
‘Alleen hard beleid zet zoden aan de dijk’ herhaalt professor Colin Janssen. ‘We hebben niet genoeg tijd om te wachten op de industrie. Nu gebruiken we plastic vaak één keer voor 15 minuten om dan weg te gooien. Dat is volledig tegen de principes van een circulaire economie. Landen waar de overheid duidelijke regels oplegt of plastic zakjes verbiedt, boeken meer winst’.