Plastieken zakken & ander afval - deel 3
Schauvliege wil statiegeld voor wegwerpdrankverpakkingen. Al een grote stap vooruit. Nu de rest nog.
Meer en meer informatie bereikt ons over het gigantische plastic-afvalprobeem, waarvan we maar een klein deel kunnen zien. Deel 3 over de ‘plastieken zakken’ en ander wegwerpspul.
Meer en meer informatie bereikt ons over het gigantische plastic-afvalprobeem, waarvan we maar een klein deel kunnen zien. Deel 3 over de ‘plastieken zakken’ en ander wegwerpspul.
Recyclagebedrijf Fost Plus foefelt met cijfers
Fost Plus is een tegenstander van statiegeld op wegwerpverpakkingen. In 2017 beloofde Fost Plus, in ruil voor het niet invoeren van statiegeld, een campagne op te zetten die de Vlamingen aanzet geen afval weg te gooien. De campagne ‘Mooimakers’ bracht weinig zoden aan de dijk. Het zwerfvuil verminderde er nauwelijks door.
Om het invoeren van statiegeld uit te stellen, halen ze truukjes uit met recyclagecijfers.
Fost Plus beweert dat ze een 98 % van alle metalen wegwerpverpakkingen en 80,3 % van flessen en flacons recycleren. Volgens cijfers van de diensten van Leefmilieuminister Schauvliege zou 55 % van de blikjes en iets meer dan 70 % van plastic flessen selectief worden opgehaald voor recyclage.
Fost Plus telt de metalen, die gerecupereerd worden uit de verbranding van restafval (en dat is wat anders dan selectieve ophaling) mee in de recyclagecijfers. Door deze manupilatie komen ze aan hun goede scores.
Fost Plus is een tegenstander van statiegeld op wegwerpverpakkingen. In 2017 beloofde Fost Plus, in ruil voor het niet invoeren van statiegeld, een campagne op te zetten die de Vlamingen aanzet geen afval weg te gooien. De campagne ‘Mooimakers’ bracht weinig zoden aan de dijk. Het zwerfvuil verminderde er nauwelijks door.
Om het invoeren van statiegeld uit te stellen, halen ze truukjes uit met recyclagecijfers.
Fost Plus beweert dat ze een 98 % van alle metalen wegwerpverpakkingen en 80,3 % van flessen en flacons recycleren. Volgens cijfers van de diensten van Leefmilieuminister Schauvliege zou 55 % van de blikjes en iets meer dan 70 % van plastic flessen selectief worden opgehaald voor recyclage.
Fost Plus telt de metalen, die gerecupereerd worden uit de verbranding van restafval (en dat is wat anders dan selectieve ophaling) mee in de recyclagecijfers. Door deze manupilatie komen ze aan hun goede scores.
Eén op drie blikjes wordt niet gerecycleerd
Uit een studie van studenten van Groep T/KULeuven blijkt dat slechts twee derde van de metalen verpakkingen gerecycleerd worden. De studenten onderzochten de resten van metaal in de verbrandingsinstallatie van Indaver. Geëxtrapoleerd naar Vlaanderen bevatten de assen van verbrandingsovens nog 3727 ton metaal van wegwerpblikjes. Dat bevestigt de manipulatie van Fost Plus met recyclagecijfers.
Uit een studie van studenten van Groep T/KULeuven blijkt dat slechts twee derde van de metalen verpakkingen gerecycleerd worden. De studenten onderzochten de resten van metaal in de verbrandingsinstallatie van Indaver. Geëxtrapoleerd naar Vlaanderen bevatten de assen van verbrandingsovens nog 3727 ton metaal van wegwerpblikjes. Dat bevestigt de manipulatie van Fost Plus met recyclagecijfers.
Hoe duur is statiegeld?
Het invoeren van statiegeld is volgens Fost Plus duurder voor de industrie en voor de consument. OVAM, de Openbare Vlaamse AfvalstoffenMaatschappij, berekende hoeveel het invoeren van statiegeld op blikjes zou kosten.
Die kosten zijn door OVAM op 36 à 95 miljoen euro geschat. De opbrengsten zouden schommelen tussen 51 en 102 miljoen euro. Per saldo zou dat ofwel 42 miljoen winst of 6 miljoen verlies geven.
Maar daar komt dit nog bij: het opruimen van zwerfvuil, 24 000 ton per jaar, kost de verschillende Vlaamse overheden 164 miljoen euro per jaar. Drankverpakkingen maken 40 % van dat volume uit. Statiegeld zou dat rondslingerend afval met evenveel procent kunnen terugdringen of een besparing van 65,6 miljoen euro. Tel uit je winst.
Meerderheid Vlamingen is voor statiegeld
Uit een enquête van het bureau voor marktonderzoek GfK blijkt dat de meerderheid van de Vlamingen (82 %) voor statiegeld op wegwerpverpakkingen is. 87 % is van mening dat statiegeld het zwerfvuil zal terugdringen.
De politiek volgt niet helemaal. In de Vlaamse regering zijn de NVA en VLD gekant tegen de invoering van statiegeld op wegwerpverpakkingen.
Het bureau GfK vroeg de respondenten ook naar hun politieke voorkeur. Een 80 % van de NVA-kiezers en 75 % van de VLD-keizers zijn voor de invoering van statiegeld. SPA-kiezers scoren even hoog als NVA met 80 % voor, CD&V'ers geven 82 %, Groen 91 % en zelfs 67 % van Vlaams Belang-kiezers zijn voor. Dus Schauvliege: ga ervoor!
Waterzuiveringsstations houden niet alle plastic afval tegen
Er staan 311 waterzuiveringsstations in Vlaanderen. Van het Vlaamse huishoudelijke afvalwater vloeit 83 % langs waterzuiveringsstations. 17 % afvalwater loopt ongezuiverd in onze waterlopen. Dat is een bron van vervuiling en afvoer van plastics naar de zee. Ook overstorten (wanneer bij zware regenbuien de zuiveringsstations niet meer alle water kunnen slikken en via overstorten het water rechtstreeks in beken lozen) zijn een bron van toevoer van plastics naar rivieren en zeëen.
Zwerfvuil dat op bermen of in goten ligt, komt na een fikse regenbui evengoed in onze waterlopen terecht.
De waterzuiveringsstations hebben roosters om grote stukken afval tegen te houden. Maar alle afval kleiner dan 3 mm, zoals alle micro-plastics, worden doorgelaten.
Het invoeren van statiegeld is volgens Fost Plus duurder voor de industrie en voor de consument. OVAM, de Openbare Vlaamse AfvalstoffenMaatschappij, berekende hoeveel het invoeren van statiegeld op blikjes zou kosten.
Die kosten zijn door OVAM op 36 à 95 miljoen euro geschat. De opbrengsten zouden schommelen tussen 51 en 102 miljoen euro. Per saldo zou dat ofwel 42 miljoen winst of 6 miljoen verlies geven.
Maar daar komt dit nog bij: het opruimen van zwerfvuil, 24 000 ton per jaar, kost de verschillende Vlaamse overheden 164 miljoen euro per jaar. Drankverpakkingen maken 40 % van dat volume uit. Statiegeld zou dat rondslingerend afval met evenveel procent kunnen terugdringen of een besparing van 65,6 miljoen euro. Tel uit je winst.
Meerderheid Vlamingen is voor statiegeld
Uit een enquête van het bureau voor marktonderzoek GfK blijkt dat de meerderheid van de Vlamingen (82 %) voor statiegeld op wegwerpverpakkingen is. 87 % is van mening dat statiegeld het zwerfvuil zal terugdringen.
De politiek volgt niet helemaal. In de Vlaamse regering zijn de NVA en VLD gekant tegen de invoering van statiegeld op wegwerpverpakkingen.
Het bureau GfK vroeg de respondenten ook naar hun politieke voorkeur. Een 80 % van de NVA-kiezers en 75 % van de VLD-keizers zijn voor de invoering van statiegeld. SPA-kiezers scoren even hoog als NVA met 80 % voor, CD&V'ers geven 82 %, Groen 91 % en zelfs 67 % van Vlaams Belang-kiezers zijn voor. Dus Schauvliege: ga ervoor!
Waterzuiveringsstations houden niet alle plastic afval tegen
Er staan 311 waterzuiveringsstations in Vlaanderen. Van het Vlaamse huishoudelijke afvalwater vloeit 83 % langs waterzuiveringsstations. 17 % afvalwater loopt ongezuiverd in onze waterlopen. Dat is een bron van vervuiling en afvoer van plastics naar de zee. Ook overstorten (wanneer bij zware regenbuien de zuiveringsstations niet meer alle water kunnen slikken en via overstorten het water rechtstreeks in beken lozen) zijn een bron van toevoer van plastics naar rivieren en zeëen.
Zwerfvuil dat op bermen of in goten ligt, komt na een fikse regenbui evengoed in onze waterlopen terecht.
De waterzuiveringsstations hebben roosters om grote stukken afval tegen te houden. Maar alle afval kleiner dan 3 mm, zoals alle micro-plastics, worden doorgelaten.
Plasticvangers op de Schelde
Ook de Schelde transporteert haar deel van het afval naar de Noordzee. De Vlaamse Waterweg, de beheerder van de Vlaame bevaarbare waterlopen, wil in 2019 op acht plaatsen plasticvangers in de Schelde plaatsen voor een proefperiode van een jaar. Het project wordt opgevolgd door de Universiteit Antwerpen. Bioloog Bert Teunkens van de onderzoeksgroep ECOBE zorgt voor de monitoring.
Er zijn al gelijkwaardige installaties in het buitenland in gebruik, zoals op de Seine in Parijs of in het Amerikaanse Baltimore. Daar wordt de plasticvanger ‘Mr Trash Wheel’ genoemd.
Bert Teunkens: "De plastic soep in zee opkuisen is haast onbegonnen werk. Je kunt beter vroeger ingrijpen, in de rivieren. Voorkomen dat afval in het milieu terechtkomt, is natuurlijk nog veel beter."
Zero Plastic Rivers
De man die het plaatsen van plasticvangers op de Schelde erdoor kreeg, is Dirk Pauwels uit Turnhout. Pauwels is zelfstandige in de business engineering en consulting, maar ergerde zich al jarenlang aan de plasticvervuiling. Hij richtte de vereniging Zero Plastic Rivers op. Hij contacteerde universiteiten, overheden, haven en bedrijven om zijn idee te kunnen uitvoeren. Hij bracht mensen met dezelfde belangstelling en kennis bijeen om tot concrete projecten te komen. Zonder Dirk deed ik mijn onderzoek naar plasticafval in de rivier niet, zegt bioloog Bert Teunkens.
Dirk Pauwels is niet alleen katalysator, soms trekt hij ook zijn handschoenen aan en raapt zwerfvuil op in de buurt. Je ruimt dat op, maar twee dagen later ligt het er opnieuw. Het is dweilen met de kraan open, zegt hij erover. Daarom is Pauwels ook een grote voorstander van preventie. Zoals statiegeld.
Dirk Pauwels: "Plastics zijn een nuttig materiaal, we moeten er gewoon verantwoord mee omgaan. In Azië wachten ze tot de moesson de berg plasticafval wegspoelt. Van die houding moet de wereld dringend af."
Meer info: http://zeroplasticrivers.com
Plastic afval in de diepste zeeën ter wereld
De diepste plaats van de wereld ligt in de Stille Zuidzee in de Marianentrog. Japanse onderzoekers stuurden een onbemande diepzeerobot de trog in. En vonden plastic afval, op 10 898 meter diepte. Een medewerker van het diepzeeonderzoek: Zelfs op de meest afgelegen plekken op aarde zijn sporen van dagelijkse menselijke activiteit te zien.
De onderzoekers analyseerden een vijfduizend foto’s en video’s, tussen 1983 en 2015 door onbemande onderwaterrobots gemaakt in diepe zeeën. Ze schatten dat in een deel van de Marianentrog er tussen 17 en 335 grotere (met het blote oog zichtbare) stukken plastic rondzweven per vierkante kilometer. Ondertussen is het plasticverbruik nog sterk gestegen.
Marien bioloog Melanie Bergmann van het Helmholtzcentrum voor Polair en Marien onderzoek in Bremerhaven (Duitsland) onderzocht tussen 2004 en 2017 plasticvervuiling ten oosten van Groenland. Op 2,5 km diepte trof ze tot 4000 stukjes plastic van minstens 1 cm² per km² zee. Daarbij moet je nog de tot micro-plastics afgebroken delen bijvoegen. Melanie Bergmann: De toename sinds 2004 is enorm. We zien nu tot twintig maal zoveel troep.
Greenpeace nam begin 2018 tijdens een drie maanden durende expeditie water en sneeuwstalen in Antarctica. Zeven van de acht zeeoppervlaktestalen bevatten micro-plastics, en zeven van de negen sneeuwstalen waren besmet met moeilijk afbreekbare chemicaliën.
Ook de Schelde transporteert haar deel van het afval naar de Noordzee. De Vlaamse Waterweg, de beheerder van de Vlaame bevaarbare waterlopen, wil in 2019 op acht plaatsen plasticvangers in de Schelde plaatsen voor een proefperiode van een jaar. Het project wordt opgevolgd door de Universiteit Antwerpen. Bioloog Bert Teunkens van de onderzoeksgroep ECOBE zorgt voor de monitoring.
Er zijn al gelijkwaardige installaties in het buitenland in gebruik, zoals op de Seine in Parijs of in het Amerikaanse Baltimore. Daar wordt de plasticvanger ‘Mr Trash Wheel’ genoemd.
Bert Teunkens: "De plastic soep in zee opkuisen is haast onbegonnen werk. Je kunt beter vroeger ingrijpen, in de rivieren. Voorkomen dat afval in het milieu terechtkomt, is natuurlijk nog veel beter."
Zero Plastic Rivers
De man die het plaatsen van plasticvangers op de Schelde erdoor kreeg, is Dirk Pauwels uit Turnhout. Pauwels is zelfstandige in de business engineering en consulting, maar ergerde zich al jarenlang aan de plasticvervuiling. Hij richtte de vereniging Zero Plastic Rivers op. Hij contacteerde universiteiten, overheden, haven en bedrijven om zijn idee te kunnen uitvoeren. Hij bracht mensen met dezelfde belangstelling en kennis bijeen om tot concrete projecten te komen. Zonder Dirk deed ik mijn onderzoek naar plasticafval in de rivier niet, zegt bioloog Bert Teunkens.
Dirk Pauwels is niet alleen katalysator, soms trekt hij ook zijn handschoenen aan en raapt zwerfvuil op in de buurt. Je ruimt dat op, maar twee dagen later ligt het er opnieuw. Het is dweilen met de kraan open, zegt hij erover. Daarom is Pauwels ook een grote voorstander van preventie. Zoals statiegeld.
Dirk Pauwels: "Plastics zijn een nuttig materiaal, we moeten er gewoon verantwoord mee omgaan. In Azië wachten ze tot de moesson de berg plasticafval wegspoelt. Van die houding moet de wereld dringend af."
Meer info: http://zeroplasticrivers.com
Plastic afval in de diepste zeeën ter wereld
De diepste plaats van de wereld ligt in de Stille Zuidzee in de Marianentrog. Japanse onderzoekers stuurden een onbemande diepzeerobot de trog in. En vonden plastic afval, op 10 898 meter diepte. Een medewerker van het diepzeeonderzoek: Zelfs op de meest afgelegen plekken op aarde zijn sporen van dagelijkse menselijke activiteit te zien.
De onderzoekers analyseerden een vijfduizend foto’s en video’s, tussen 1983 en 2015 door onbemande onderwaterrobots gemaakt in diepe zeeën. Ze schatten dat in een deel van de Marianentrog er tussen 17 en 335 grotere (met het blote oog zichtbare) stukken plastic rondzweven per vierkante kilometer. Ondertussen is het plasticverbruik nog sterk gestegen.
Marien bioloog Melanie Bergmann van het Helmholtzcentrum voor Polair en Marien onderzoek in Bremerhaven (Duitsland) onderzocht tussen 2004 en 2017 plasticvervuiling ten oosten van Groenland. Op 2,5 km diepte trof ze tot 4000 stukjes plastic van minstens 1 cm² per km² zee. Daarbij moet je nog de tot micro-plastics afgebroken delen bijvoegen. Melanie Bergmann: De toename sinds 2004 is enorm. We zien nu tot twintig maal zoveel troep.
Greenpeace nam begin 2018 tijdens een drie maanden durende expeditie water en sneeuwstalen in Antarctica. Zeven van de acht zeeoppervlaktestalen bevatten micro-plastics, en zeven van de negen sneeuwstalen waren besmet met moeilijk afbreekbare chemicaliën.
Middellandse Zee: plastic zee
De Middellandse Zee is een van de meest met plastics vervuilde zeeën ter wereld. 95 % van het afval op de stranden, in het water en op de bodem van de zee, is plastic. Jaarlijks belanden er 150 000 tot 500 000 ton grotere stukken plastic in de Europese zeeën (en 70 000 tot 130 000 ton micro-plastics). De Middellandse Zee is de grootste ‘ontvanger’. Het bekken van deze zee bevat 1 % van het zeewater op aarde, maar 7 % van alle micro-plastics.
De concentratie kleinere deeltjes plastics in de Middellandse Zee bedragen 1,25 miljoen partikels per km². Walvissen in de Middellandse Zee hebben hogere concentraties plastics in hun maag dan hun collega’s uit de Atlantische Oceaan.
De 150 miljoen inwoners van de mediterrane landen produceren 208 tot 760 kg afval per jaar per hoofd. Toerisme doet deze afvalberg in de zomermaanden met nog eens 40 % stijgen. Slechts een derde van de 27 miljoen ton afvalplastics wordt gerecycleerd. Buiten de ecologische schade is er ook economisch verlies. Door het afvalprobleem heeft de zeevisserijsector een verlies van ca. 62 miljoen euro aan inkomsten. De stad Nice besteedt jaarlijks 2 miljoen euro aan schoonmaak van haar stranden.
De Middellandse Zee is een van de meest met plastics vervuilde zeeën ter wereld. 95 % van het afval op de stranden, in het water en op de bodem van de zee, is plastic. Jaarlijks belanden er 150 000 tot 500 000 ton grotere stukken plastic in de Europese zeeën (en 70 000 tot 130 000 ton micro-plastics). De Middellandse Zee is de grootste ‘ontvanger’. Het bekken van deze zee bevat 1 % van het zeewater op aarde, maar 7 % van alle micro-plastics.
De concentratie kleinere deeltjes plastics in de Middellandse Zee bedragen 1,25 miljoen partikels per km². Walvissen in de Middellandse Zee hebben hogere concentraties plastics in hun maag dan hun collega’s uit de Atlantische Oceaan.
De 150 miljoen inwoners van de mediterrane landen produceren 208 tot 760 kg afval per jaar per hoofd. Toerisme doet deze afvalberg in de zomermaanden met nog eens 40 % stijgen. Slechts een derde van de 27 miljoen ton afvalplastics wordt gerecycleerd. Buiten de ecologische schade is er ook economisch verlies. Door het afvalprobleem heeft de zeevisserijsector een verlies van ca. 62 miljoen euro aan inkomsten. De stad Nice besteedt jaarlijks 2 miljoen euro aan schoonmaak van haar stranden.