De rechter spreekt
Vergunning ISVAG-afvalverwerkingsinstallatie vernietigd
Op 21 april vernietigde de Raad voor Vergunningenbetwisting de omgevingsvergunning voor het exploiteren van de ISVAG-afvalverwerkingsinstallatie en de vergunning voor de bouw van een nieuwe afvalverwerkingsinstallatie te Wilrijk.
Deze installaties stonden deels gepland in natuurgebied. Ze waren in strijd met de Vlaamse klimaat- en afvalplannen.
Op 4 februari dit jaar keurde de Vlaamse overheid een ruimtelijk uitvoeringsplan goed dat de Struikbeek en omgeving zou herstellen. De ISVAG-installaties lagen daar vlakbij.
Een eerste uitbatingsvergunning van ISVAG dateert van 29 mei 2018. Natuurverenigingen trokken naar de Raad voor Vergunningenbetwisting en die vernietigde de vergunning op 19 november 2019.
Daarop verleende de overheid op 10 april 2020 opnieuw een vergunning. Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu gingen opnieuw in het verweer, met als resultaat het vernietigingsarrest van 21 april.
Op 23 september 2020 werd een omgevingsvergunning aan ISVAG verleend voor een nieuwe afvalverwerkingsinstallatie. Die vergunning werd ook vernietigd.
De Raad voor Vergunningenbetwisting, die dus in 3 arresten 3 vergunningen voor ISVAG vernietigde, oordeelt dat de Vlaamse overheid niet de juiste procedures heeft gevolgd en dat de tegenstanders tijdens de procedure niet de kans hebben gekregen hun standpunt toe te lichten. Daardoor werd de hoorplicht geschonden, een basisbeginsel van de vergunningsprocedure.
De raad argumenteert ook dat het MER (MilieuEffectenRapport) van de vergunning gebreken vertoont en er werd niet onderzocht wat de effecten zijn wanneer de inrichting niet wordt gerealiseerd (nul-effect). Ook het verplichte onderzoek naar locatiealternatieven vertoonde gebreken.
De raad heeft ook vragen bij het advies van het Vlaamse energieagentschap, dat eerst negatief was, maar later in een aangepast advies wel gunstig werd. Maar dat herziene advies vergat o.a. een kosten-batenanalyse te behandelen.
Heel dit geknoei met vergunningen komt ons bij VALK erg bekend voor.
Verkavelingsvergunning voor bos te Rotselaar vernietigd
De Raad voor Vergunningenbetwisting vernietigde in mei dit jaar de vergunning van de gemeente Rotselaar om 4,1 hectaren bos in Woonpark aan de Dennenlaan te verkavelen.
De lokale actiegroep Semper Ferraris was de drijvende kracht achter de procedure voor de Raad van Vergunningenbetwisting, Natuurpunt Oost Brabant en BOS+ sprongen mee op de kar. Volgens de Raad heeft de provincie, die in beroep de vergunning verleende, niet voldoende rekening gehouden met de opmerkingen in het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos. Het te verkavelen bos is een ‘Ferrarisbos’, een bos dat op die plaats al aanwezig was toen Graaf De Ferraris een kleine 250 jaar geleden de eerste gedetailleerde kaart van ons land maakte. Hert bos heeft een zeer waardevolle flora en fauna.
Boete voor Vlaamse regering voor slecht Luchtbeleidsplan
Greenpeace dagvaardde in 2017 de Vlaamse regering omdat het gewest te weinig deed om een aanvaardbare luchtkwaliteit te halen. Greenpeace stelde ook dat Vlaanderen niet de correcte en volledige informatie doorgaf aan de Europese Unie en dat er dus nood was aan een luchtsaneringsplan.
De Brusselse rechtbank van eerste aanleg gaf Greenpeace gelijk. Ze verplichtte de overheid om binnen het jaar een luchtkwaliteitsplan op te stellen. Als dat niet binnen de gestelde termijn zou gebeuren, moest de overheid dwangsommen betalen.
Dat plan kwam er, maar voldeed niet aan de eisen die de rechtbank had opgelegd. Greenpeace trok in 2019 naar de Brusselse beslagrechter en die volgde Greenpeace. De dwangsommen moesten uitbetaald worden.
De Vlaamse regering ging in beroep. Maar de beroepsrechter gaf Greenpeace gelijk: het Luchtbeleidsplan voldeed niet, waardoor de dwangsommen inbaar zijn. Het Hof van Beroep stelde de dwangsommen vast op 850 000 euro.
‘Nog steeds heeft de Vlaamse overheid geen werk gemaakt van een voldoende ambitieus luchtactieplan. Een echte schande als je weet dat in ons land jaarlijks meer dan 7500 mensen vroegtijdig sterven door slechte luchtkwaliteit,’ zegt Joeri Thijs, expert Mobiliteit bij Greenpeace.
Greenpeace gaat het grootste deel van de dwangsomgelden gebruiken om een Fonds Gezonde Lucht op te richten. Dat zal actiegroepen en verenigingen ondersteunen bij lokale projecten om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Kunstenaar Wim Delvoye opnieuw veroordeeld
Kunstenaar Wim Delvoye kocht ca. 15 jaar geleden in Melle een kasteel met park dat beschermd was als monument. Al snel startte hij bouwwerken, maar een vergunning aanvragen vond hij niet nodig. In 2019 werd hij in beroep veroordeeld tot een geldboete van 104 500 € voor o.a. het rooien van 20 bomen in het park, het verbreden van een walgracht over 350 meter lengte en het gieten van een betonplaat tegen het kasteel. Een herstel in de oorspronkelijke toestand werd opgelegd. Delvoye schreeuwde moord en brand en maakte de toezichthouders uit voor nazi’s.
De veroordeling hielp niet. Bij latere inspecties werden nieuwe overtredingen vastgesteld en was de toestand van het park nog slechter geworden.
Tegen de historische kasteelmuur werd een nieuw gebouw in beton en snelbouwsteen opgericht. Verspreid over het park werden diverse constructies geplaatst, nieuwe omheiningen opgetrokken en historisch permanent grasland vernietigd.
Tijdens een plaatsbezoek was de rechtbank er getuige van hoe Delvoye de inspecteurs ‘herhaaldelijk ridiculiseerde en grof en denigrerend toesprak’.
Op 13 juni veroordeelde de rechtbank Delvoye opnieuw, nu met een boete van 160 000 euro. Binnen de 3 maanden moet hij alles in de oorspronkelijke staat herstellen; indien dit niet gebeurd is, wordt een dwangsom van 500 euro per dag geïnd. Hij kreeg ook een gevangenisstraf van 7 maanden, met uitstel, toebedeeld.
‘Ik ga in beroep, het vonnis is pure machtsoverschrijding en klassejustitie,’ reageerde de kunstenaar, die zelf niet bepaald onbemiddeld is.
Twee pesticiden-uitspraken
Europa vaardigde de bindende richtlijn Duurzaam Pesticidengebruik uit. Elke EU-lidstaat is verplicht die om te zetten in nationale wetgeving. In die richtlijn wordt een verbod of minimalisering van het gebruik van pesticiden in waterwinnings- en Natura-2000 gebieden (Vogel- en Habitatrichtlijngebieden) opgelegd.
Op basis van die richtlijn sprak een rechter in Frankrijk en een rechter in Nederland een interessant vonnis uit.
In Frankrijk veroordeelde de Raad van State einde 2021 de regering op basis van die EU-richtlijn. Die richtlijn zette Frankrijk wel om in Frans recht, maar het pesticidenverbod in kwetsbare gebieden kreeg geen uitvoering in de praktijk. De Franse regering krijgt van de Raad van State zes maanden de tijd om de EU-verplichtingen na te komen.
In juni 2021 sprak een Nederlandse rechter zich uit over het pesticidengebruik in de lelieteelt in Drenthe, vlakbij het Natura-2000 gebied Holtingerveld.
In de lelieteelt worden flinke hoeveelheden pesticiden rondgesproeid. De rechter besliste dat dat pesticidengebruik een negatieve impact had op het beschermd natuurgebied en legde een bufferzone op van twee kilometer rond het natuurgebied.
In Vlaanderen werd de EU-richtlijn ook omgezet in het Decreet en Besluit Duurzaam Pesticidengebruik.
De regering liet na om het pesticidengebruik te beperken of te minimaliseren in waterwinnings- en Natura-2000 gebieden, zoals verplicht door de EU. Daardoor overtreedt ook Vlaanderen de EU-regelgeving.
Dat lijkt iets te worden voor de volgende rubriek ‘De rechter zal spreken’. Welke milieuvereniging wil pionieren en springt op de kar?
Op 21 april vernietigde de Raad voor Vergunningenbetwisting de omgevingsvergunning voor het exploiteren van de ISVAG-afvalverwerkingsinstallatie en de vergunning voor de bouw van een nieuwe afvalverwerkingsinstallatie te Wilrijk.
Deze installaties stonden deels gepland in natuurgebied. Ze waren in strijd met de Vlaamse klimaat- en afvalplannen.
Op 4 februari dit jaar keurde de Vlaamse overheid een ruimtelijk uitvoeringsplan goed dat de Struikbeek en omgeving zou herstellen. De ISVAG-installaties lagen daar vlakbij.
Een eerste uitbatingsvergunning van ISVAG dateert van 29 mei 2018. Natuurverenigingen trokken naar de Raad voor Vergunningenbetwisting en die vernietigde de vergunning op 19 november 2019.
Daarop verleende de overheid op 10 april 2020 opnieuw een vergunning. Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu gingen opnieuw in het verweer, met als resultaat het vernietigingsarrest van 21 april.
Op 23 september 2020 werd een omgevingsvergunning aan ISVAG verleend voor een nieuwe afvalverwerkingsinstallatie. Die vergunning werd ook vernietigd.
De Raad voor Vergunningenbetwisting, die dus in 3 arresten 3 vergunningen voor ISVAG vernietigde, oordeelt dat de Vlaamse overheid niet de juiste procedures heeft gevolgd en dat de tegenstanders tijdens de procedure niet de kans hebben gekregen hun standpunt toe te lichten. Daardoor werd de hoorplicht geschonden, een basisbeginsel van de vergunningsprocedure.
De raad argumenteert ook dat het MER (MilieuEffectenRapport) van de vergunning gebreken vertoont en er werd niet onderzocht wat de effecten zijn wanneer de inrichting niet wordt gerealiseerd (nul-effect). Ook het verplichte onderzoek naar locatiealternatieven vertoonde gebreken.
De raad heeft ook vragen bij het advies van het Vlaamse energieagentschap, dat eerst negatief was, maar later in een aangepast advies wel gunstig werd. Maar dat herziene advies vergat o.a. een kosten-batenanalyse te behandelen.
Heel dit geknoei met vergunningen komt ons bij VALK erg bekend voor.
Verkavelingsvergunning voor bos te Rotselaar vernietigd
De Raad voor Vergunningenbetwisting vernietigde in mei dit jaar de vergunning van de gemeente Rotselaar om 4,1 hectaren bos in Woonpark aan de Dennenlaan te verkavelen.
De lokale actiegroep Semper Ferraris was de drijvende kracht achter de procedure voor de Raad van Vergunningenbetwisting, Natuurpunt Oost Brabant en BOS+ sprongen mee op de kar. Volgens de Raad heeft de provincie, die in beroep de vergunning verleende, niet voldoende rekening gehouden met de opmerkingen in het advies van het Agentschap voor Natuur en Bos. Het te verkavelen bos is een ‘Ferrarisbos’, een bos dat op die plaats al aanwezig was toen Graaf De Ferraris een kleine 250 jaar geleden de eerste gedetailleerde kaart van ons land maakte. Hert bos heeft een zeer waardevolle flora en fauna.
Boete voor Vlaamse regering voor slecht Luchtbeleidsplan
Greenpeace dagvaardde in 2017 de Vlaamse regering omdat het gewest te weinig deed om een aanvaardbare luchtkwaliteit te halen. Greenpeace stelde ook dat Vlaanderen niet de correcte en volledige informatie doorgaf aan de Europese Unie en dat er dus nood was aan een luchtsaneringsplan.
De Brusselse rechtbank van eerste aanleg gaf Greenpeace gelijk. Ze verplichtte de overheid om binnen het jaar een luchtkwaliteitsplan op te stellen. Als dat niet binnen de gestelde termijn zou gebeuren, moest de overheid dwangsommen betalen.
Dat plan kwam er, maar voldeed niet aan de eisen die de rechtbank had opgelegd. Greenpeace trok in 2019 naar de Brusselse beslagrechter en die volgde Greenpeace. De dwangsommen moesten uitbetaald worden.
De Vlaamse regering ging in beroep. Maar de beroepsrechter gaf Greenpeace gelijk: het Luchtbeleidsplan voldeed niet, waardoor de dwangsommen inbaar zijn. Het Hof van Beroep stelde de dwangsommen vast op 850 000 euro.
‘Nog steeds heeft de Vlaamse overheid geen werk gemaakt van een voldoende ambitieus luchtactieplan. Een echte schande als je weet dat in ons land jaarlijks meer dan 7500 mensen vroegtijdig sterven door slechte luchtkwaliteit,’ zegt Joeri Thijs, expert Mobiliteit bij Greenpeace.
Greenpeace gaat het grootste deel van de dwangsomgelden gebruiken om een Fonds Gezonde Lucht op te richten. Dat zal actiegroepen en verenigingen ondersteunen bij lokale projecten om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Kunstenaar Wim Delvoye opnieuw veroordeeld
Kunstenaar Wim Delvoye kocht ca. 15 jaar geleden in Melle een kasteel met park dat beschermd was als monument. Al snel startte hij bouwwerken, maar een vergunning aanvragen vond hij niet nodig. In 2019 werd hij in beroep veroordeeld tot een geldboete van 104 500 € voor o.a. het rooien van 20 bomen in het park, het verbreden van een walgracht over 350 meter lengte en het gieten van een betonplaat tegen het kasteel. Een herstel in de oorspronkelijke toestand werd opgelegd. Delvoye schreeuwde moord en brand en maakte de toezichthouders uit voor nazi’s.
De veroordeling hielp niet. Bij latere inspecties werden nieuwe overtredingen vastgesteld en was de toestand van het park nog slechter geworden.
Tegen de historische kasteelmuur werd een nieuw gebouw in beton en snelbouwsteen opgericht. Verspreid over het park werden diverse constructies geplaatst, nieuwe omheiningen opgetrokken en historisch permanent grasland vernietigd.
Tijdens een plaatsbezoek was de rechtbank er getuige van hoe Delvoye de inspecteurs ‘herhaaldelijk ridiculiseerde en grof en denigrerend toesprak’.
Op 13 juni veroordeelde de rechtbank Delvoye opnieuw, nu met een boete van 160 000 euro. Binnen de 3 maanden moet hij alles in de oorspronkelijke staat herstellen; indien dit niet gebeurd is, wordt een dwangsom van 500 euro per dag geïnd. Hij kreeg ook een gevangenisstraf van 7 maanden, met uitstel, toebedeeld.
‘Ik ga in beroep, het vonnis is pure machtsoverschrijding en klassejustitie,’ reageerde de kunstenaar, die zelf niet bepaald onbemiddeld is.
Twee pesticiden-uitspraken
Europa vaardigde de bindende richtlijn Duurzaam Pesticidengebruik uit. Elke EU-lidstaat is verplicht die om te zetten in nationale wetgeving. In die richtlijn wordt een verbod of minimalisering van het gebruik van pesticiden in waterwinnings- en Natura-2000 gebieden (Vogel- en Habitatrichtlijngebieden) opgelegd.
Op basis van die richtlijn sprak een rechter in Frankrijk en een rechter in Nederland een interessant vonnis uit.
In Frankrijk veroordeelde de Raad van State einde 2021 de regering op basis van die EU-richtlijn. Die richtlijn zette Frankrijk wel om in Frans recht, maar het pesticidenverbod in kwetsbare gebieden kreeg geen uitvoering in de praktijk. De Franse regering krijgt van de Raad van State zes maanden de tijd om de EU-verplichtingen na te komen.
In juni 2021 sprak een Nederlandse rechter zich uit over het pesticidengebruik in de lelieteelt in Drenthe, vlakbij het Natura-2000 gebied Holtingerveld.
In de lelieteelt worden flinke hoeveelheden pesticiden rondgesproeid. De rechter besliste dat dat pesticidengebruik een negatieve impact had op het beschermd natuurgebied en legde een bufferzone op van twee kilometer rond het natuurgebied.
In Vlaanderen werd de EU-richtlijn ook omgezet in het Decreet en Besluit Duurzaam Pesticidengebruik.
De regering liet na om het pesticidengebruik te beperken of te minimaliseren in waterwinnings- en Natura-2000 gebieden, zoals verplicht door de EU. Daardoor overtreedt ook Vlaanderen de EU-regelgeving.
Dat lijkt iets te worden voor de volgende rubriek ‘De rechter zal spreken’. Welke milieuvereniging wil pionieren en springt op de kar?
De rechter zal spreken
Meer weekendhuisjes in natuur en landbouwgebied
Door de corona-epidemie is de interesse in weekendhuisjes toegenomen. Tal van aanvragen voor de bouw van zulke huisjes, in landbouw- en natuurgebieden, worden goedgekeurd door sommige gemeentebesturen. Dat is in strijd met de omgevingswetgeving. Vaak wordt er gewoon geen vergunning gevraagd. Zo lijkt het dat we terug in de jaren 70 en 80 van vorige eeuw zijn beland, toen zulke woninkjes als paddenstoelen uit de grond verrezen.
Natuurpunt startte in april dit jaar een procedure voor de Raad van Vergunningenbetwisting om het toelaten van weekendhuisjes in landbouw- en natuurgebieden een halt toe te roepen.
Gezin start rechtszaak tegen 3M
Het gezin van een echtpaar met schoolgaande kinderen dat op één kilometer van het chemiebedrijf 3M woont, heeft sterk verhoogde PFOS-bloedwaarden. De drempel waaronder deze stof niet schadelijk is, werd door de WHO (de WereldGezondheidsOrganisatie) op 20 microgram PFOS per liter bloed gelegd.
De ouders van het gezin scoren 750 tot 1000 microgram en ook de kinderen hebben sterk verhoogde waarden.
Het gezin spande een rechtszaak aan, die op 17 mei 2022 werd ingeleid door de vrederechter van het vijfde kanton in Antwerpen.
De vrederechter is niet de gebruikelijke procedure voor milieuzaken. Maar de advocaten van het gezin baseren hun zaak op het principe van ‘burenhinder’. Dan moet niet gespeurd worden naar mogelijke fouten van 3M of wetsovertredingen van het bedrijf.
Het gezin eist een schadevergoeding voor de stress die de verontreiniging bezorgt. Ze kunnen ook niet zomaar hun huis verkopen om elders te gaan wonen. Niemand wil een huis met zulke vervuilde grond.
Omdat het een zaak is via de vrederechter, werd 3M door de advocaten van het gezin in januari al in gebreke gesteld. In maart werd een verzoeningsprocedure opgestart bij de vrederechter. 3M liet per brief weten dat ze niet bereid zijn om over een minnelijke schikking te onderhandelen.
Het gezin dat de procedure instelde, heeft zich met tientallen andere buren verenigd onder de naam Darkwater 3M. Darkwater is een film uit de VS over een gelijkaardige vervuilingszaak van het bedrijf 3M. De huidige rechtszaak is een pilootprocedure. Darkwater 3M heeft drie ervaren advocaten onder de arm genomen.
Ecocide
Misschien kan in de toekomst een Belgische rechter zich uitspreken over ecocide-misdrijven.
Ecocide wordt omschreven als ‘het milieu ernstige en blijvende schade op grote schaal berokkenen’.
De Commissie voor de hervorming van het strafrecht wil ecocide mee opnemen in het strafrecht. België zou dan pionier zijn op dat gebied.
Er zijn al een tiental landen waar ecocide deel uitmaakt van de nationale wetgeving, bijvoorbeeld Vietnam, waar tijdens de Vietnamoorlog door VS-vliegtuigen op grote schaal oerwoud werd besproeid met uiterst giftige herbiciden, en in Oezbekistan. Maar voorlopig is nog weinig te vinden over de toepassing daarvan in die landen.
Er wordt ook een campagne gevoerd om het Internationaal Strafhof ecocide te laten vervolgen. Een panel experts heeft vorig jaar daarvoor een juridische definitie van ecocide opgesteld.
Als ecocide in de Belgische strafwet wordt opgenomen, zouden ook ecocide-misdaden buiten ons land kunnen vervolgd worden, als er een link is met ons land.
Ecocide in onze strafwet zou vooral preventief werken. Ze zou beleggingsfondsen in de goede richting sturen of bedrijven op hun verantwoordelijkheid wijzen. Geen enkel bedrijf wil pronken met een ecocide-veroordeling.
Amerika: onderzoek naar greenwashing
In de VS is de SEC, de strenge Amerikaanse beurswaakhond Securities and Exchange Commission,
een onderzoek begonnen naar de zogezegde duurzame investeringsfondsen van Goldman Sachs.
Sinds de benoeming van Gary Gensler als topman van SEC zit het onderzoek naar fondsen die zouden moeten voldoen aan de ESG-criteria voor duurzaam beleggen (Environmental, Social and corporate Governace) in een stroomversnelling.
Als eerste resultaat: een klokkenluidster, een inval door de politie, twee ceo’s die het moeten afbollen en een minnelijke schikking met de grootste zakenbank van de VS. Het onderzoek loopt verder.
Ook lopen er in de VS en in Duitsland onderzoeken naar greenwashing bij DWS, een dochter van Deutsche Bank. Een inval van de Duitse politie in de kantoren van DWS leidde in Duitsland tot het vrijwillige ontslag van de ceo van DWS.
Duurzaam en ethisch bankieren heeft wereldwijd een hoge vlucht genomen. De fraude ermee evenzeer. Zo zou in Duitsland slechts 10 % van de duurzame beleggingsfondsen aan de criteria voldoen.
In Europa werkt markttoezichthouder ESMA aan strengere regels rond duurzaam beleggen.
Door de corona-epidemie is de interesse in weekendhuisjes toegenomen. Tal van aanvragen voor de bouw van zulke huisjes, in landbouw- en natuurgebieden, worden goedgekeurd door sommige gemeentebesturen. Dat is in strijd met de omgevingswetgeving. Vaak wordt er gewoon geen vergunning gevraagd. Zo lijkt het dat we terug in de jaren 70 en 80 van vorige eeuw zijn beland, toen zulke woninkjes als paddenstoelen uit de grond verrezen.
Natuurpunt startte in april dit jaar een procedure voor de Raad van Vergunningenbetwisting om het toelaten van weekendhuisjes in landbouw- en natuurgebieden een halt toe te roepen.
Gezin start rechtszaak tegen 3M
Het gezin van een echtpaar met schoolgaande kinderen dat op één kilometer van het chemiebedrijf 3M woont, heeft sterk verhoogde PFOS-bloedwaarden. De drempel waaronder deze stof niet schadelijk is, werd door de WHO (de WereldGezondheidsOrganisatie) op 20 microgram PFOS per liter bloed gelegd.
De ouders van het gezin scoren 750 tot 1000 microgram en ook de kinderen hebben sterk verhoogde waarden.
Het gezin spande een rechtszaak aan, die op 17 mei 2022 werd ingeleid door de vrederechter van het vijfde kanton in Antwerpen.
De vrederechter is niet de gebruikelijke procedure voor milieuzaken. Maar de advocaten van het gezin baseren hun zaak op het principe van ‘burenhinder’. Dan moet niet gespeurd worden naar mogelijke fouten van 3M of wetsovertredingen van het bedrijf.
Het gezin eist een schadevergoeding voor de stress die de verontreiniging bezorgt. Ze kunnen ook niet zomaar hun huis verkopen om elders te gaan wonen. Niemand wil een huis met zulke vervuilde grond.
Omdat het een zaak is via de vrederechter, werd 3M door de advocaten van het gezin in januari al in gebreke gesteld. In maart werd een verzoeningsprocedure opgestart bij de vrederechter. 3M liet per brief weten dat ze niet bereid zijn om over een minnelijke schikking te onderhandelen.
Het gezin dat de procedure instelde, heeft zich met tientallen andere buren verenigd onder de naam Darkwater 3M. Darkwater is een film uit de VS over een gelijkaardige vervuilingszaak van het bedrijf 3M. De huidige rechtszaak is een pilootprocedure. Darkwater 3M heeft drie ervaren advocaten onder de arm genomen.
Ecocide
Misschien kan in de toekomst een Belgische rechter zich uitspreken over ecocide-misdrijven.
Ecocide wordt omschreven als ‘het milieu ernstige en blijvende schade op grote schaal berokkenen’.
De Commissie voor de hervorming van het strafrecht wil ecocide mee opnemen in het strafrecht. België zou dan pionier zijn op dat gebied.
Er zijn al een tiental landen waar ecocide deel uitmaakt van de nationale wetgeving, bijvoorbeeld Vietnam, waar tijdens de Vietnamoorlog door VS-vliegtuigen op grote schaal oerwoud werd besproeid met uiterst giftige herbiciden, en in Oezbekistan. Maar voorlopig is nog weinig te vinden over de toepassing daarvan in die landen.
Er wordt ook een campagne gevoerd om het Internationaal Strafhof ecocide te laten vervolgen. Een panel experts heeft vorig jaar daarvoor een juridische definitie van ecocide opgesteld.
Als ecocide in de Belgische strafwet wordt opgenomen, zouden ook ecocide-misdaden buiten ons land kunnen vervolgd worden, als er een link is met ons land.
Ecocide in onze strafwet zou vooral preventief werken. Ze zou beleggingsfondsen in de goede richting sturen of bedrijven op hun verantwoordelijkheid wijzen. Geen enkel bedrijf wil pronken met een ecocide-veroordeling.
Amerika: onderzoek naar greenwashing
In de VS is de SEC, de strenge Amerikaanse beurswaakhond Securities and Exchange Commission,
een onderzoek begonnen naar de zogezegde duurzame investeringsfondsen van Goldman Sachs.
Sinds de benoeming van Gary Gensler als topman van SEC zit het onderzoek naar fondsen die zouden moeten voldoen aan de ESG-criteria voor duurzaam beleggen (Environmental, Social and corporate Governace) in een stroomversnelling.
Als eerste resultaat: een klokkenluidster, een inval door de politie, twee ceo’s die het moeten afbollen en een minnelijke schikking met de grootste zakenbank van de VS. Het onderzoek loopt verder.
Ook lopen er in de VS en in Duitsland onderzoeken naar greenwashing bij DWS, een dochter van Deutsche Bank. Een inval van de Duitse politie in de kantoren van DWS leidde in Duitsland tot het vrijwillige ontslag van de ceo van DWS.
Duurzaam en ethisch bankieren heeft wereldwijd een hoge vlucht genomen. De fraude ermee evenzeer. Zo zou in Duitsland slechts 10 % van de duurzame beleggingsfondsen aan de criteria voldoen.
In Europa werkt markttoezichthouder ESMA aan strengere regels rond duurzaam beleggen.