Paling in het ijle
Bij mijn grootouders langs vaderskant stond tegen een berghok in de tuin een oude badkuip. Twee nonkels van me waren gepassioneerde vissers, en in die badkuip bewaarden ze hun nog levende vangsten.
Een leuk spelletje met neven en nichtjes was proberen met onze handen de palingen uit de badkuip te vangen. Dat lukte nooit, steeds weer glibberden ze terug het water in.
Zo leerde ik palingen kennen. Voor de generaties na ons wordt dat een stuk moeilijker. De paling staat op uitsterven.
De Europese palingen planten zich voort in de Sargassozee, een 6000 kilometer van hier ergens in de Bermudadriehoek. De piek van de paaitijd valt heel gepast rond Valentijnsdag in februari.
De palinglarfjes drijven met de warme golfstroom mee naar Europa en Noord Afrika. Daar trekken ze rond april als ‘glasaal’ de binnenwateren in om op te groeien in onze meren en rivieren (de eerste zwemmen al in februari het binnenland in). Glasaaltjes zijn de kleine, doorzichtige palinglarven. Langzaam metamorferen ze in een echte paling. Gemiddeld wordt een paling een zeven jaar.
Volwassen, ongeveer vanaf een leeftijd van 15 jaar, zwemmen ze weer het hele eind naar de Sagassozee, waar ze na het paaien sterven.
Als een paling niet naar de Sargassozee kan om te paaien, leeft hij langer. Dat bleek uit palingen die vroeger in een waterput werden gegooid om de put vrij van insecten te houden. Zo zou er een paling in een Zweedse waterput, in 1859 er in geplaatst en Äle genoemd,, 155 jaar oud zijn geworden, en een andere 110 jaar.
Het aantal glasaaltjes dat het binnenwater in wil is een goede graadmeter om te zien hoe het met de paling gaat. Het gaat niet!
De intrek van glasaal in de Noordzee bedraagt nog maar 0,5%à 3% van deze in de periode 1960-1980. De Europese toestand van de paling is kritiek en het dier staat op de Rode Lijst als ‘Ernstig bedreigd’.
De oorzaak van de achteruitgang is vervuiling, verdwijnen biotopen, barrières op beken en rivieren die de stroomopwaartse trek onmogelijk maken, …………..
Sinds 2007 hebben 17 EU-lidstaten talrijke aalbeheersplannen afgesproken met maatregelen voor herstel, maar die hebben het tij niet kunnen keren. Vaak zijn de plannen enkel goede voornemens op papier, waarvan in praktijk weinig van terechtkomt.
Een maatregel die wel werd genomen, is het uitzetten van glasaal. De palinglarfjes die vanuit de Sargassozee komen aangespoeld aan de Europese kusten worden gevangen en in het binnenland vrijgelaten in beken en rivieren. Maar deze maatregel bracht niets op. Wetenschappers konden niet aantonen dat glasaaluitzettingen een positief effect had. Eerder negatief, door het wegvangen van wilde glasaal.
In 2020 concludeerde de Europese Commissie dat de aanwas van paling op een "historisch dieptepunt is en de exploitatie van het bestand momenteel niet duurzaam is. In november 2021 deed het International Council for the Exploration of the Seas (ICES) daar nog een schep bovenop. Haar paling-advies aan de Europese Commissie was duidelijk: Palingvisserij in heel Europa moet stoppen. Zowel de visserij op paling als de visserij op glasaal. Jeroen Van Wichelen, visserijonderzoeker aan het Instituut voor natuur en Bosonderzoek (INBO): ‘’De situatie is stabiel slecht. Er is geen enkele basis om te spreken van hertstel’.
Op 21 maart dit jaar in Nederland werd nog een ‘Power tot he Paling’ petitie, meer dan 40.000 handtekeningen, overhandigd aan de regering. Met de vraag voor meer maatregelen om de paling te laten overleven.
Paling eten kan je beter ook laten. Paling is een vette vis, en vervuilende stoffen worden in vet opgeslagen. Paling is ook een bodemvis, die in het slib zit. Net daar tref je de meeste vervuilende stoffen. In paling vindt je PCB’s, dioxines, zware metalen, pesticiden, ……
Het INBO onderzocht begin deze eeuw de Vlaamse palingen op vervuilende stoffen. In de grote meerderheid van de gevangen palingen in Vlaanderen lagen de gehaltes PCB’s ver boven de consumptienormen. De gevonden waardes lagen ook een stuk hoger dan in onze buurlanden.
In Vlaanderen springen de Kempische kanalen en De Maas er bovenuit, in negatieve zin. In de regio van de Westhoek zijn de gemeten waarden van pesticiden het hoogst. In de Bovenschelde werden de hoogste concentraties vlamvertragers in palingen gevonden. Het advies van het INBO is dan ook: ‘Zelf gevangen palingen en roofvissoorten uit de binnenwateren bevatten vaak een te hoog gehalte vervuilende stoffen. Het is verstandig ze niet op te eten’.
In 2020 sloot de Nederlandse overheid twee visgebieden in het IJsselmeer omdat er te giftige palingen rondzwommen.
Maar je kan nog heel andere producten tegenkomen in palingen.
Palingen aan de coke
In het Verenigde Koninkrijk trekt het jaarlijkse muziekfestival in Glastonbury heel veel volk.
Het festivalterrein ligt langs de Whitelake-rivier. De palingen in de rivier zitten er aan de coke.
Niet geheel vrijwillig. Nogal wat festivalgangers laten de toiletten links liggen en gaan aan de rand van het terrein, vlak bij de rivier, plassen. Veel festivalgangers hebben coke gebruikt, en die gaat zo mee de rivier in. Waarna ze in de palingen belanden, zo bleek uit onderzoek van de vissen kort na het festivalmgebeuren.
Paling is een beschermde soort. De onderzoekers manen de festivalgangers aan niet meer te wildplassen, voor de gezondheid van de palingen.
Bescherming van de paling in Vlaanderen
Raar maar waar. Hoewel de paling ernstig bedreigd is, mag er nog altijd op gevist worden. Er zijn enkele regels. De paling die je vangt moet minimum 30 cm lang zijn. Je mag er maar maximaal 3 meenemen en de paling moet je, tijdens het vissen, levend bewaren.
https://www.natuurenbos.be/sites/default/files/inserted-files/reglement_openbare_visserij_2021.pdf
https://www.natuurenbos.be/sites/default/files/inserted-files/folder_vervuiling_in_paling_2006.pdf
Boek paling
In 2020 verscheen een boeiend boek over de paling. ‘De lange weg naar huis’ van Zweedse wetenschapsjournalist Patrik Svensson. Met als ondertitel ‘Over een vader, een zoon en de paling’.
Svensson ging als kind heel vaak met zijn vader mee op palingvangst. ‘s Morgens vroeg, ’s avonds, ’s nachts, en ze probeerden verschillende technieken uit. Het leverde de jonge Svensson levenslange levendige herinneringen.
Zijn vader, een eenvoudige wegenwerker, stierf te vroeg, aan kanker, opgelopen door zijn contact met kankerverwekkende stoffen tijdens zijn werk. Het verband met paling, wiens voortbestaan bedreigd is door de giftige stoffen waar ze mee in contact komen, is snel gelegd.
De hoofdstukken in het boek wisselen af tussen wetenschappelijke informatie, geschiedenis, persoonlijke herinneringen en filosofische beschouwingen. Het boek is vlot en boeiend geschreven en geeft een heldere kijk op de kansen voor het overleven van de paling.
Er zijn wel meer boeken over de paling. Zoals ‘het grote palingboek’ van Stef de Bruin. Hier leer je de vistechnieken die je de meeste kans op paling vangst geven. We raden je het boek van Patrik Svensson toch meer aan.
Een leuk spelletje met neven en nichtjes was proberen met onze handen de palingen uit de badkuip te vangen. Dat lukte nooit, steeds weer glibberden ze terug het water in.
Zo leerde ik palingen kennen. Voor de generaties na ons wordt dat een stuk moeilijker. De paling staat op uitsterven.
De Europese palingen planten zich voort in de Sargassozee, een 6000 kilometer van hier ergens in de Bermudadriehoek. De piek van de paaitijd valt heel gepast rond Valentijnsdag in februari.
De palinglarfjes drijven met de warme golfstroom mee naar Europa en Noord Afrika. Daar trekken ze rond april als ‘glasaal’ de binnenwateren in om op te groeien in onze meren en rivieren (de eerste zwemmen al in februari het binnenland in). Glasaaltjes zijn de kleine, doorzichtige palinglarven. Langzaam metamorferen ze in een echte paling. Gemiddeld wordt een paling een zeven jaar.
Volwassen, ongeveer vanaf een leeftijd van 15 jaar, zwemmen ze weer het hele eind naar de Sagassozee, waar ze na het paaien sterven.
Als een paling niet naar de Sargassozee kan om te paaien, leeft hij langer. Dat bleek uit palingen die vroeger in een waterput werden gegooid om de put vrij van insecten te houden. Zo zou er een paling in een Zweedse waterput, in 1859 er in geplaatst en Äle genoemd,, 155 jaar oud zijn geworden, en een andere 110 jaar.
Het aantal glasaaltjes dat het binnenwater in wil is een goede graadmeter om te zien hoe het met de paling gaat. Het gaat niet!
De intrek van glasaal in de Noordzee bedraagt nog maar 0,5%à 3% van deze in de periode 1960-1980. De Europese toestand van de paling is kritiek en het dier staat op de Rode Lijst als ‘Ernstig bedreigd’.
De oorzaak van de achteruitgang is vervuiling, verdwijnen biotopen, barrières op beken en rivieren die de stroomopwaartse trek onmogelijk maken, …………..
Sinds 2007 hebben 17 EU-lidstaten talrijke aalbeheersplannen afgesproken met maatregelen voor herstel, maar die hebben het tij niet kunnen keren. Vaak zijn de plannen enkel goede voornemens op papier, waarvan in praktijk weinig van terechtkomt.
Een maatregel die wel werd genomen, is het uitzetten van glasaal. De palinglarfjes die vanuit de Sargassozee komen aangespoeld aan de Europese kusten worden gevangen en in het binnenland vrijgelaten in beken en rivieren. Maar deze maatregel bracht niets op. Wetenschappers konden niet aantonen dat glasaaluitzettingen een positief effect had. Eerder negatief, door het wegvangen van wilde glasaal.
In 2020 concludeerde de Europese Commissie dat de aanwas van paling op een "historisch dieptepunt is en de exploitatie van het bestand momenteel niet duurzaam is. In november 2021 deed het International Council for the Exploration of the Seas (ICES) daar nog een schep bovenop. Haar paling-advies aan de Europese Commissie was duidelijk: Palingvisserij in heel Europa moet stoppen. Zowel de visserij op paling als de visserij op glasaal. Jeroen Van Wichelen, visserijonderzoeker aan het Instituut voor natuur en Bosonderzoek (INBO): ‘’De situatie is stabiel slecht. Er is geen enkele basis om te spreken van hertstel’.
Op 21 maart dit jaar in Nederland werd nog een ‘Power tot he Paling’ petitie, meer dan 40.000 handtekeningen, overhandigd aan de regering. Met de vraag voor meer maatregelen om de paling te laten overleven.
Paling eten kan je beter ook laten. Paling is een vette vis, en vervuilende stoffen worden in vet opgeslagen. Paling is ook een bodemvis, die in het slib zit. Net daar tref je de meeste vervuilende stoffen. In paling vindt je PCB’s, dioxines, zware metalen, pesticiden, ……
Het INBO onderzocht begin deze eeuw de Vlaamse palingen op vervuilende stoffen. In de grote meerderheid van de gevangen palingen in Vlaanderen lagen de gehaltes PCB’s ver boven de consumptienormen. De gevonden waardes lagen ook een stuk hoger dan in onze buurlanden.
In Vlaanderen springen de Kempische kanalen en De Maas er bovenuit, in negatieve zin. In de regio van de Westhoek zijn de gemeten waarden van pesticiden het hoogst. In de Bovenschelde werden de hoogste concentraties vlamvertragers in palingen gevonden. Het advies van het INBO is dan ook: ‘Zelf gevangen palingen en roofvissoorten uit de binnenwateren bevatten vaak een te hoog gehalte vervuilende stoffen. Het is verstandig ze niet op te eten’.
In 2020 sloot de Nederlandse overheid twee visgebieden in het IJsselmeer omdat er te giftige palingen rondzwommen.
Maar je kan nog heel andere producten tegenkomen in palingen.
Palingen aan de coke
In het Verenigde Koninkrijk trekt het jaarlijkse muziekfestival in Glastonbury heel veel volk.
Het festivalterrein ligt langs de Whitelake-rivier. De palingen in de rivier zitten er aan de coke.
Niet geheel vrijwillig. Nogal wat festivalgangers laten de toiletten links liggen en gaan aan de rand van het terrein, vlak bij de rivier, plassen. Veel festivalgangers hebben coke gebruikt, en die gaat zo mee de rivier in. Waarna ze in de palingen belanden, zo bleek uit onderzoek van de vissen kort na het festivalmgebeuren.
Paling is een beschermde soort. De onderzoekers manen de festivalgangers aan niet meer te wildplassen, voor de gezondheid van de palingen.
Bescherming van de paling in Vlaanderen
Raar maar waar. Hoewel de paling ernstig bedreigd is, mag er nog altijd op gevist worden. Er zijn enkele regels. De paling die je vangt moet minimum 30 cm lang zijn. Je mag er maar maximaal 3 meenemen en de paling moet je, tijdens het vissen, levend bewaren.
https://www.natuurenbos.be/sites/default/files/inserted-files/reglement_openbare_visserij_2021.pdf
https://www.natuurenbos.be/sites/default/files/inserted-files/folder_vervuiling_in_paling_2006.pdf
Boek paling
In 2020 verscheen een boeiend boek over de paling. ‘De lange weg naar huis’ van Zweedse wetenschapsjournalist Patrik Svensson. Met als ondertitel ‘Over een vader, een zoon en de paling’.
Svensson ging als kind heel vaak met zijn vader mee op palingvangst. ‘s Morgens vroeg, ’s avonds, ’s nachts, en ze probeerden verschillende technieken uit. Het leverde de jonge Svensson levenslange levendige herinneringen.
Zijn vader, een eenvoudige wegenwerker, stierf te vroeg, aan kanker, opgelopen door zijn contact met kankerverwekkende stoffen tijdens zijn werk. Het verband met paling, wiens voortbestaan bedreigd is door de giftige stoffen waar ze mee in contact komen, is snel gelegd.
De hoofdstukken in het boek wisselen af tussen wetenschappelijke informatie, geschiedenis, persoonlijke herinneringen en filosofische beschouwingen. Het boek is vlot en boeiend geschreven en geeft een heldere kijk op de kansen voor het overleven van de paling.
Er zijn wel meer boeken over de paling. Zoals ‘het grote palingboek’ van Stef de Bruin. Hier leer je de vistechnieken die je de meeste kans op paling vangst geven. We raden je het boek van Patrik Svensson toch meer aan.