Steek ik de houtkachel aan?
Onder deze titel verscheen in De Standaard van 22 januari een artikel over verwarmen met hout.
Dit artikel bevat nogal wat wetenswaardigheden: veel mensen houden van de gezelligheid van een houtkachel, maar hout stoken is niet zo onschuldig als je op het eerste gezicht zou denken. Enkele feiten op een rij. Twee uur lang een open haard laten branden, stoot evenveel fijnstof uit als een vrachtwagen die van Brussel naar Parijs rijdt. Dit berekende de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
Hout als verwarmingsbrandstof is verantwoordelijk voor 60 % van alle directe milieuschadekosten, hoewel maar 20 % van de Vlaamse gezinnen hout gebruikt. Houtkachels – zelfs de meest recentste types – blijven het meest vervuilende verwarmingssysteem.
In totaal is 57 % van de uitstoot van fijnstof afkomstig van huishoudens (en 21 % van het verkeer).
Bij huishoudens is 87 % van het fijnstof het gevolg van de verbranding van hout.
Als je weet dat de gemiddelde Vlaming dertien maanden minder lang gezond leeft door fijnstof, slik je wel even. En hier stopt het niet: onvolledige verbranding is veruit de belangrijkste oorzaak van benzo(a)pyreen, een stof die vaak combinatie met fijnstof voorkomt, en die DNA-schade kan veroorzaken. Ter verduidelijking: een kachel blinkt niet uit in constante, volledige verbranding, en dat is een eufemisme.
De kachelstoker betaalt ook zelf een prijs voor zijn stookgedrag. Als gebruiker loop je best wat gezondheidsrisico’s, zelfs in het geval van een gesloten-kachel-met-deurtje neemt de concentratie fijnstof in huis met 20 tot 70 % toe.
Uit een Italiaanse, weliswaar kleinschalige studie blijkt dat de concentratie polyaromatische koolwaterstoffen (de kankerverwekkende ‘PAKs’) bij houtverbranding minstens dubbel zo hoog is, binnenshuis. Als je de ruimte nadien niet verlucht, blijft die slechte lucht ook nog eens hangen.
Tim Nawrot, gewaardeerd professor milieu-epidemiologie, waarschuwt daar al langer voor. ‘Het is lastig om met het vingertje te wijzen,’ zegt hij, ‘en luchtverontreiniging is altijd een mengsel van meerdere stoffen en oorzaken, denk maar aan het verkeer of aan de ammoniak in de landbouw. Maar houtkachels zijn gewoon heel vervuilend. Bij windstil en mistig weer zouden we de houtkachels beter niet laten branden, want de lokale vervuiling wordt dan echt zeer groot. Je ruikt ze dan in de straat.’
Wat doet de Vlaamse overheid aan dit probleem? Zij ambieert de uitfasering van de oude en meest vervuilende houtkachels (naar schatting 400 000 toestellen in Vlaanderen), maar het beleid daarrond blijft al jaren een dode letter. Op 23 december vorig jaar werd nog een advies gegeven door onder meer de Milieu- en Natuurraad (Minaraad): Omdat houtkachels de belangrijkste Vlaamse bron van PM2,5 fijnstof (particulate matter) vormen. PM2,5 zijn stofdeeltjes waarvan de diameter kleiner is dan 2,5 micrometer. Deze zouden naar huidige inzichten schadelijker voor de gezondheid zijn dan PM10. Negentig procent van de uitstoot PM2,5 wordt veroorzaakt door houtkachels van voor 2012. Concreet vragen de Milieuraden een tweesporenbeleid:
1) een stapsgewijze uitfasering van de oude houtkachels/open haarden, beginnend bij de meest verontreinigende.
2) Het benutten van sleutelmomenten, zoals de verkoop van een woning en de energetische renovatie van een residentiële woning. Dit om de verontreinigende kachels/open haarden uit te faseren.
Heb je een houtkachel, probeer dan te stoken volgens de regels van de kunst.
Kijk op de website van de VMM: Wat als je wilt stoken? Tips om de uitstoot te beperken.
Hier vind je nuttige tips om je uitstoot te beperken. In bijgevoegde tabel vind je welke soort kachel het minste vervuilt. Ook wordt aangeraden houtkachels niet te stoken bij mistig weer en bij betrokken windstil weer. De VMM geeft op haar website aan als er best geen houtkachels gestookt worden.
Hier vind je per kacheltype de gemiddelde fijnstof-uitstoot terug. Ter vergelijking vind je er ook de uitstoot van de centrale verwarming op stookolie en gas.
De vervuiling wordt uitgedrukt in gram fijn stof per gigajoule.
Tabel – gemiddelde uitstoot van fijn stof (PM2,5 - g/GJ)
Open haard 820
Houtkachel geïnstalleerd vóór 2000 740
Kolenkachel (oud) 450
Houtkachel geïnstalleerd tussen 2000 en 2014 370
Accumulatiekachel (bv. speksteekkachel)
geïnstalleerd vóór 2014 370
Kolenkachel (modern) 220
Houtkachel geïnstalleerd na 2014 93
Accumulatiekachel (bv. speksteekkachel)
geïnstalleerd na 2014 93
Pelletkachel 60
Verwarming op stookolie (decentraal) 2,2
Verwarming op aardgas (decentraal) 2,2
Leo Vandesande
Dit artikel bevat nogal wat wetenswaardigheden: veel mensen houden van de gezelligheid van een houtkachel, maar hout stoken is niet zo onschuldig als je op het eerste gezicht zou denken. Enkele feiten op een rij. Twee uur lang een open haard laten branden, stoot evenveel fijnstof uit als een vrachtwagen die van Brussel naar Parijs rijdt. Dit berekende de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
Hout als verwarmingsbrandstof is verantwoordelijk voor 60 % van alle directe milieuschadekosten, hoewel maar 20 % van de Vlaamse gezinnen hout gebruikt. Houtkachels – zelfs de meest recentste types – blijven het meest vervuilende verwarmingssysteem.
In totaal is 57 % van de uitstoot van fijnstof afkomstig van huishoudens (en 21 % van het verkeer).
Bij huishoudens is 87 % van het fijnstof het gevolg van de verbranding van hout.
Als je weet dat de gemiddelde Vlaming dertien maanden minder lang gezond leeft door fijnstof, slik je wel even. En hier stopt het niet: onvolledige verbranding is veruit de belangrijkste oorzaak van benzo(a)pyreen, een stof die vaak combinatie met fijnstof voorkomt, en die DNA-schade kan veroorzaken. Ter verduidelijking: een kachel blinkt niet uit in constante, volledige verbranding, en dat is een eufemisme.
De kachelstoker betaalt ook zelf een prijs voor zijn stookgedrag. Als gebruiker loop je best wat gezondheidsrisico’s, zelfs in het geval van een gesloten-kachel-met-deurtje neemt de concentratie fijnstof in huis met 20 tot 70 % toe.
Uit een Italiaanse, weliswaar kleinschalige studie blijkt dat de concentratie polyaromatische koolwaterstoffen (de kankerverwekkende ‘PAKs’) bij houtverbranding minstens dubbel zo hoog is, binnenshuis. Als je de ruimte nadien niet verlucht, blijft die slechte lucht ook nog eens hangen.
Tim Nawrot, gewaardeerd professor milieu-epidemiologie, waarschuwt daar al langer voor. ‘Het is lastig om met het vingertje te wijzen,’ zegt hij, ‘en luchtverontreiniging is altijd een mengsel van meerdere stoffen en oorzaken, denk maar aan het verkeer of aan de ammoniak in de landbouw. Maar houtkachels zijn gewoon heel vervuilend. Bij windstil en mistig weer zouden we de houtkachels beter niet laten branden, want de lokale vervuiling wordt dan echt zeer groot. Je ruikt ze dan in de straat.’
Wat doet de Vlaamse overheid aan dit probleem? Zij ambieert de uitfasering van de oude en meest vervuilende houtkachels (naar schatting 400 000 toestellen in Vlaanderen), maar het beleid daarrond blijft al jaren een dode letter. Op 23 december vorig jaar werd nog een advies gegeven door onder meer de Milieu- en Natuurraad (Minaraad): Omdat houtkachels de belangrijkste Vlaamse bron van PM2,5 fijnstof (particulate matter) vormen. PM2,5 zijn stofdeeltjes waarvan de diameter kleiner is dan 2,5 micrometer. Deze zouden naar huidige inzichten schadelijker voor de gezondheid zijn dan PM10. Negentig procent van de uitstoot PM2,5 wordt veroorzaakt door houtkachels van voor 2012. Concreet vragen de Milieuraden een tweesporenbeleid:
1) een stapsgewijze uitfasering van de oude houtkachels/open haarden, beginnend bij de meest verontreinigende.
2) Het benutten van sleutelmomenten, zoals de verkoop van een woning en de energetische renovatie van een residentiële woning. Dit om de verontreinigende kachels/open haarden uit te faseren.
Heb je een houtkachel, probeer dan te stoken volgens de regels van de kunst.
Kijk op de website van de VMM: Wat als je wilt stoken? Tips om de uitstoot te beperken.
Hier vind je nuttige tips om je uitstoot te beperken. In bijgevoegde tabel vind je welke soort kachel het minste vervuilt. Ook wordt aangeraden houtkachels niet te stoken bij mistig weer en bij betrokken windstil weer. De VMM geeft op haar website aan als er best geen houtkachels gestookt worden.
Hier vind je per kacheltype de gemiddelde fijnstof-uitstoot terug. Ter vergelijking vind je er ook de uitstoot van de centrale verwarming op stookolie en gas.
De vervuiling wordt uitgedrukt in gram fijn stof per gigajoule.
Tabel – gemiddelde uitstoot van fijn stof (PM2,5 - g/GJ)
Open haard 820
Houtkachel geïnstalleerd vóór 2000 740
Kolenkachel (oud) 450
Houtkachel geïnstalleerd tussen 2000 en 2014 370
Accumulatiekachel (bv. speksteekkachel)
geïnstalleerd vóór 2014 370
Kolenkachel (modern) 220
Houtkachel geïnstalleerd na 2014 93
Accumulatiekachel (bv. speksteekkachel)
geïnstalleerd na 2014 93
Pelletkachel 60
Verwarming op stookolie (decentraal) 2,2
Verwarming op aardgas (decentraal) 2,2
Leo Vandesande